Zagadki prosto z Marsa - zagadka nr 3

Home

Odszkodowanie za dziurę w drodze

Dlaczego czapy lodowe na biegunach Marsa maj� r�ne rozmiary i w dodatku czapa na biegunie po�udniowym wykazuje znacznie wi�ksz� zmienno�� w czasie roku marsja�skiego ni� czapa p�nocna ?
L.J.

Wszystkiemu winna jest eliptyczna orbita Marsa.
Okazuje si�, �e latem (na swojej p�kuli po�udniowej) Mars znajduje si� na orbicie 9% bli�ej S�o�ca ni� wynosi �rednia odleg�o�� Marsa od S�o�ca a zim� 9% dalej ni� �rednia.
Ten w�a�nie fakt w po��czeniu z 'normalnym' dla p�r roku zwi�zkiem z pochyleniem osi obrotu wzgl�dem p�aszczyzny obrotu (podobnie jak dla Ziemi) powoduje, �e na p�kuli po�udniowej Marsa dochodzi do skrajnych waha� temperatury. W przeciwie�stwie do tego p�kula p�nocna cechuje si� �adgodniejszym klimatem.
St�d te� lodowa czapa na po�udniowym biegunie jest znacznie wi�ksza ni� czapa na biegunie p�nocnym a dodatkowo, wykazuje si� znacznie wi�ksz� zmienno�ci� co daje si� zaobserwowa� nawet za pomoc� niewielkich teleskop�w.
Opisane wy�ej zjawisko ma tak�e bardziej odleg�e skutki, czasami trudne do przewidzenia z g�ry. Ot� podczas szczeg�lnie ch�odnych zim na p�kuli po�udniowej Marsa dochodzi do ponad normalnego wytr�cenia z atmosfery dwutlenku w�gla (atmosfera Marsa to w ponad 95% dwutlenek w�gla) i zwi�zanie go z rumoszem skalnym. Lodowa czapa na biegunie po�udniowym jest wtedy szczeg�lnie imponuj�ca.
Ale podczas zmiany p�r roku, gdy nast�puje ocieplenie, dwutlenek w�gla uwalniany jest gwa�townie do atmosfery powoduj�c znacz�ce zmiany ci�nienia w atmosferze Marsa si�gaj�ce w kr�tki okresie czasu nawet 12% warto�ci �redniej (zmiany ci�nienia w ci�gu roku si�gaj� do 24% warto�ci �redniej). Powoduje to gwa�towne ruchy powietrza w postaci porwistych wiatr�w unosz�cych du�e ilo�ci py�u.
Pogoda na Marsie, podobnie jak i na Ziemi cechuje si� pewn� przypadkowo�ci�. Burze py�owe powstaj� w�a�nie na p�kuli po�udniowej i stopniowo przesuwaj� si� na p�noc a zdarza si�, �e pokrywaj� na d�ugie miesi�ce ca�� planet�. Podczas burz py�owych pr�dko�ci wiatr�w wynosz� 50-100km/godzin� co przy g�sto�ci marsja�skiej atmosfery r�wnej ok. 1% g�sto�ci atmosfery ziemskiej odpowiada ziemskim wiatrom o sile 5-10 km/godzin�.
Burze py�owe potrafi� ca�kowicie zakry� powierzchni� Marsa dla obserwacji z orbity ale dla obserwatora na powierzchni Marsa oznaczaj� tylko spadek ilo�ci �wiat�a docieraj�cego do powierzchni w spos�b nieznacznie tylko ograniczaj�cy widoczno�� (odpowiada to mniej w�cej spadkowi widoczno�ci na Ziemi podczas pochmurnego dnia).
Burze py�owe skutecznie pokrzy�owa�y dwie wyprawy radzieckich sond marsja�skich Mars2 i Mars 3, kt�re w listopadzie 1971r. zbli�a�y si� do powierzchni Marsa. Na Marsie rozwija�a si� wtedy w�a�nie globalna burza py�owa trwaj�ca, jak si� p�niej okaza�o, 4 miesi�ce. Obie sondy Mars 2 i 3 nie by�y zaprogramowane na takie warunki i zgodnie z programem l�dowa�y na spadochronach w samym �rodku burzy py�owej na wysoko�ci 45 r�wnole�nika na p�kuli po�udniowej i obie uleg�y zniszczeniu.
W tym samym czasie ameryka�ska sonda orbitalna Mariner 9 zosta�a na okres burz wprowadzona na orbit� Marsa celem przeczekania niekorzystnych warunk�w i po 4 miesi�cach zacz�a przekazywa� na Ziemi� niezwykle ostre i bogate w szczeg�y obrazy powierzchni Marsa.
Pami�tajcie zatem mieszczuchy i domatorzy, �e maj�c do wyboru dwie dzia�ki na Marsie w tej samej cenie bierzcie t� z p�kuli p�nocnej, klimat tam jest bardziej umiarkowany ale dla twardzieli jedynym wyborem mo�e by� tylko zagon z w�asn� burz� py�ow� na skraju po�udniowej czapy lodowej (do tej dzia�ki dostaniecie gratis okulary i mask� przeciwpy�ow�).
L.J.

(Wszystkie dane zaczerpnn��em z ksi��i R.Zubrin, R.Wagner 'Czas Marsa")

Podobne

Template provided by Designs by Darren Opracowanie Marketing w Internecie dla Odszkodowanie za dziurę w drodze