Odszkodowanie za dziurÄ™ w drodze
Wstêga gwiazd jak± ogl±damy na letnim niebie to oczywi¶cie Droga Mleczna, w jej sk³ad wchodzi niebagatelna liczba co najmniej 100 miliardów gwiazd. Najbardziej znanymi s±siadami Drogi Mlecznej s± dwie galaktyki spiralne Messier 31 (M31) w Andromedzie oraz M33 w Trójk±cie. Poza nimi Drogê Mleczn± otacza (i zawiera w sobie!) przynajmniej 30 galaktyk kar³owatych oraz oko³o 150 gromad kulistych gwiazd.
http://astro-forum.org/Forum/uploads/1246536778/med_gallery_905_2_13640.jpg
Fot.
Gromada kulista M13 po³o¿ona w gwiazdozbiorze Herkulesa. (Zdjêcie: Hans)
Gromady kuliste gwiazd takie jak M3, M13, M56 czy M92 s± niezwykle wdziêcznym obiektami do obserwacji w naszych szeroko¶ciach geograficznych. Te gêste skupiska gwiazd, jawi±ce siê w okularze jak naje¿ona kulka, zawieraj± ich zazwyczaj dziesi±tki tysiêcy a nawet do miliona. Najbardziej znanymi galaktykami kar³owatymi s± widoczne na po³udniowym niebie Ma³y i Wielki Ob³ok Magellana (SMC i LMC). W ostatnich latach liczba znanych obiektów obu rodzajów zaczê³a rosn±æ dziêki odkryciom przegl±dów nieba
2MASS (przegl±d w falach podczerwonych) i
SDSS (przegl±d w zakresie widzialnym). Znaleziono galaktyki kar³owate tak s³abe jak pojedyncze gwiazdy (Segue 1, M_V = -1, porównywalne z jasno¶ci± jednego olbrzyma!). Astronomowie ju¿ od d³u¿szego czasu próbuj± znale¼æ odpowiednie parametry odró¿niaj±ce galaktyki kar³owate od gromad kulistych poza oczywistym wygl±dem i dziêki tym badaniom opisaæ historiê powstawania Drogi Mlecznej. Jednym z nich jest obecno¶æ halo ciemnej materii, która stanowi wiêkszo¶æ masy galaktyk kar³owatych i ich brak w wypadku gromad kulistych.
Fot. Galaktyka kar³owata - Wielki Ob³ok Magellana, po lewej Droga Mleczna. (Zdjêcie: w³asne)
Co wiêcej najja¶niejsza gromada kulista omega Centauri jest coraz czê¶ciej uznawana przez naukowców jako pozosta³o¶æ j±dra galaktyki kar³owatej, która zosta³a pozbawiona wiêkszo¶ci gwiazd w wyniku oddzia³ywania p³ywowego z Galaktyk±. Podobnym przyk³adem jest gromada kulista M54, która w przesz³o¶ci by³a najprawdopodobniej j±drem galaktyki kar³owatej w Strzelcu (Sgr dSpe). Poszlak± wskazuj±c± na taki przebieg wydarzeñ jest obecno¶æ w tych gromadach kilku populacji gwiazdowych. Ponadto 6 innych gromad kulistych nale¿±cych do Drogi Mlecznej jest podejrzanych, ¿e kiedy¶ wchodzi³y w sk³ad galaktyki kar³owatej w Strzelcu. Ponadto SDSS odkry³ szereg strumieni gwiazd, które mog± byæ pozosta³o¶ci± po rozerwanych na strzêpy galaktykach kar³owatych.
http://www.sdss3.org/images/segueii/streams.jpg
Fot. Przedstawia strumienie gwiazd, pozosta³o¶æ rozerwanych satelitów Galaktyki. Ma³e zdjêcia przedstawiaj± nowo odkryte galaktyki kar³owate. (Zdjêcie:
SDSS)
Ducan Forbes zilustrowa³ przestrzenny rozk³ad gromad kulistych i galaktyk kar³owatych s±siaduj±cych z Galaktyk± na
interaktywnym rysunku. W modelu tym gromady kuliste s± przedstawione jako niebieskie i czerwone kule (niebieskie - ubogie w pierwiastki ciê¿sze ni¿ hel, czerwone - bogate w pierwiastki ciê¿sze ni¿ hel). Galaktyki kar³owate ukazano jako bia³e kule. ¯ó³ty punkt oznacza pozycjê S³oñca w Galaktyce. Zielona siatka pokazuje zakres przegl±du objêtego przez SDSS. Rozmiary obiektów nie s± w skali, ale odleg³o¶ci tak.
Rys. Nasza Galaktyka oraz gromadka galaktyk kar³owatych i gromad kulistych wokó³ niej.
Po uruchomieniu aplikacji uka¿e nam siê widok Galaktyki z licznymi gromadami kulistymi w jej pobli¿u. Galaktyki kar³owate wystêpuj± w wiêkszych odleg³o¶ciach. Wiêkszo¶æ z nich zosta³a odkrytych dziêki przegl±dowi SDSS dzia³aj±cego na pó³kuli pó³nocnej. Przygl±daj±c siê ich rozk³adowi warto zwróciæ uwagê, i¿ wiêkszo¶æ gromad po³o¿onych jest w kierunku pó³noc-po³udnie. Równie¿ niektóre gromady kuliste, zdaj± siê "wychodziæ" z obszaru objêtego przegl±dem SDSS z takiego kierunku.
Na podstawie:
Globular Clusters and Satellite Galaxies: Companions to the Milky Way, Duncan A. Forbes, Pavel Kroupa, Manuel Metz, Lee SpitlerPS. Jedn± z wad aplikacji jest brak podpisów przy obiektach... szkoda :(
Ten post by³ edytowany przez
ZLOKA dnia: 17 July 2009 - 12:04
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plmizuyashi.htw.pl