Portrety dawnych komet - sprzed czas�w fotografii...

Home

Odszkodowanie za dziurę w drodze

Witam,

Komety s� tymi obiektami (traktowano je kiedy� jako zjawiska), kt�re zwraca�y uwag� mieszka�c�w Ziemi r�wnie dawno, jak za�mienia S�o�ca i wywo�ywa�y nie tylko emocje, ale nawet strach. Chcia�bym przybli�y� tutaj opisy i wizerunki komet - ale nie tych wsp�czesnych, kt�rych dokumentacja fotograficzna jest imponuj�ca, ale tych najdawniejszych - sprzed epoki fotografii. Prawie wszystkie pokazane ilustracje pochodz� z ksi��ek (i innych �r�de�) nawet z XIII wieku. Tylko w wyj�tkowych sytuacjach korzysta�em ze �r�de� wsp�czesnych (tak�e internetu). Oto pierwsza cz��:

Komety sprzed wielu wiek�w (cz. 1)

Najstarsze opisy komet licz� kilka tysi�cy lat !! Cz�sto pochodz� z Chin, gdzie �wcze�ni kronikarze opisywali niezwyk�e zjawiska na niebie.

Pierwsza ilustracja zamieszczona przeze mnie tutaj pochodzi co prawda dopiero z 1857 roku, ale przedstawia obraz komety niszcz�cej Ziemi� - tak jak wyobra�ano sobie w dawnych czasach straszne skutki pojawiania si� komety.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_34996.jpg

Ilustracje rzeczywistych komet zaczn� w tej cz�ci od komety z IV wieku - Stanis�aw Lubieniecki w "Theatrum Cometicum" (z 1668 roku) pokazuje wykonan� w drzeworycie obraz komety z IV wieku.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_42095.jpg
Jak wida�, kometa spowodowa�a typowe na Ziemi kl�ski �ywio�owe.

Na pocz�tku 1472 roku widoczna by�a wielka kometa. Zosta�a odkryta pod koniec grudnia 1471 roku; przez peryhelium przesz�a 10 marca 1472. Najwa�niejsze elementy orbity:
q = 0.485
e = 1.000
i = 171 st
Najwspanialszy widok przedstawia�a w lutym.
http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_28968.jpg

1 lutego 1472 r, znalaz�a si� zaledwie 0.069 AU (10 mln. km) od Ziemi !!! Maj� przy tym elongacj� rz�du 90 stopni, by�a wspaniale widoczna, jako obiekt o jasno�ci -4 mag i z warkoczem d�ugo�ci (na pewno) ponad 30 stopni. Ciekawe, jak wtedy wysz�y by zdj�cia (gdyby wtedy by�a fotografia), skoro kometa przesuwa�a si� wzgl�dem gwiazd z szybko�ci� 1.4 stopnia na godzin� !!! :o

Kolejn� jasn� komet�, kt�rej "portrety" mo�na znale�� w dawnych ksi��kach, by�a kometa z 1556 roku. Dane orbitalne:
q = 0. 49
e = 1.000
i = 32 st
data peryh. = 2 maj 1556.
Poni�sza ilustracja przedstawia jej widok m. in. nad Konstantynopolem (wida� skutki przelotu komety...)
http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_70739.jpg

23 marca kometa znacznie zbli�y�a si� do Ziemi - na odleg�o�� 0.084 AU (13 mln. km). Nie mia�a co prawda osza�amiaj�cej jasno�ci (ok. -2.5 mag), ale przy elongacji 90 stopni mia�a d�ugi warkocz, a i jej ruch w�asny by� du�y - ok. 0.6 st/godz.

Nast�pn� kometa, kt�r� tutaj przybli��, by�a wieka kometa z 1577 roku. Przez peryhelium przesz�a 6 listopada, a jej dane:
q = 0.180
e = 1.000
i = 105 st.

Ta kometa wygl�da�a na niebie wspaniale:
http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_52307.jpg

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_23668.jpg

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_72956.jpg

T� komet� obserwowa� m. in. Tycho Brache i Johann Kepler.
Zosta�a odkryta na pocz�tku listopada 1577 roku - 1 tego miesi�ca przesz�a zaledwie 3 stopnie od S�o�ca, maj�c jasno�� - 8 mag, ale ju� 7 listopada, przy wi�kszej elongacji - 10 stopni, poja�nia�a do -11 mag !! :D Warto przypomnie�, �e kometa McNaughta ze stycznia 2007 roku, poja�nia�a tak, �e 14 stycznia by�a widoczna go�ym okiem w dzie� przy elongacji 6 stopni, maj�c jasno�� "tylko" -5 mag.

------------------------------------------------
Na marginesie - materia��w pewnie wystarczy�o by jak na typowy serial telewizyjny w rodzaju "Santa Barbara" :ha:, ale w rzeczywisto�ci planuj� tylko kilka "odcink�w". Ile - to b�dzie zale�a�o tak�e od forowicz�w. W nast�pnym b�d� g��wnie s�awne komety XVII wieku (a komecie Halley'a po�wi�c� oddzielny post).
Ten post by� edytowany przez Hermes1937 dnia: 09 March 2009 - 04:29

:) Za��czone miniaturki

Czekam z niecierpliwo�ci� na kolejne odcinki :D

Wiek XVII - wiek lunet, wiek Heweliusza

Zastosowanie przez Galileusza lunety w 1609 roku zmieni�o spos�b ogl�dania Wszech�wiata - odt�d astronomowie stosowali coraz wi�ksze i coraz lepsze (na og�...) lunety i teleskopy.
Ale na pocz�tku lunety nie za bardzo nadawa�y si� do prowadzenia obserwacji naukowych - jako�� soczewek i uk�ad lunety galileuszowej nie u�atwia� obserwowania komet. Dopiero zastosowanie uk�adu Keplera (a potem - teleskop�w zwierciadlanych) przyczyni�o si� do cz�stego obserwowania komet za pomoc� instrument�w.

Pierwsz� ja�niejsz� komet� XVII wieku obserwowan� w Europie by�a w 1607 roku kometa Halley'a, ale tej komecie po�wi�c� oddzielny post.
W 1618 i 1619 roku pojawi�y si� a� 3 jasne komety. Pierwsz� by�a kometa 1618 I, odkryta 25-08-1618 na W�grzech, a kilka dni p�niej zobaczy� j� za pomoc� lunety - Johannes Kepler. Parametry orbitalne komety:
P = 17-08-1618
q = 0.513
e = 1.000
i = 25.5�
maksymalna jasno�� ok. +2 mag.
Kr�tko potem pojawi�y si� jeszcze 1618 II (P = 08-11-1618) z warkoczem d�ugo�ci ok. 40� i jasno�ci 0 mag oraz 1618 III (P = 27-10-1618) o jasno�ci +2 mag.

Na kolejne jasne komety w Europie trzeba by�o czeka� a� do roku 1652 roku i tu wkracza "do akcji" sam Jan Heweliusz, kt�ry odkrywa swoj� pierwsz� komet�:
P = 13-11-1652
q = 0.85
e = 1.000
i = 80
Podczas przej�cia przez peryhelium kometa jest daleko na po�udniowym niebie; dopiero w po�owie grudnia przechodzi na niebo p�nocne i Heweliusz zostaje jej wsp�odkrywc� 20 grudnia (inni w Europie widzieli j� dwa dni wcze�niej. Nie mia�a du�ej jasno�ci, ale przesz�a do�� blisko Ziemi (0.13 AU).

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_128680.jpg

Heweliusz odkrywa kolejne komety w: 1661, 1664, 1665, 1672 i 1677 roku, staj�c si� polskim rekordzist� w ilo�ci odkrytych komet (metod� tradycyjn�, obserwacyjn� !)
Wszystkie te komety by�y �wietnie widoczne go�ym okiem (kometa z 1665 roku mia�a nawet jasno�� -5 mag, ale blisko S�o�ca).
Heweliusz pisze swe wielkie dzie�o "Cometographia", kt�re ukazuje si� w 1668 roku.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_69143.jpg

Na powy�szej ilustracji mamy fikcyjne spotkanie Arystotelesa, Heweliusza i Keplera - ka�dy z nich prezentuje sw�j punkt widzenia na orbity komet. Ponad nimi - widoczna kometa.

W ksi��ce jest katalog prawie 250 komet ! W tym - jasnych komet z 1531 i 1607 roku, Ale Heweliusz nie identyfikuje ich jako jedn� i t� sam� komet�, widoczn� po 76 latach.
W swoim dziele zamieszcza pi�kne rysunki przedstawiaj�ce r�ne komety. Poni�ej - jedna ze stron ksi��ki:

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_9668.jpg

Pod koniec swojego d�ugiego �ycia Heweliusz widzi jeszcze dwie jasne komety - w 1680 i 1682 roku.

T� pierwsz� odkry� - rankiem 14-11-1680 roku, za pomoc� lunety Gottfried Kirch (1639-1710) w obserwatorium w Norymberdze. Warto doda�, �e Kirch by� uczniem Heweliusza ! Na pocz�tku grudnia kometa by�a blisko S�o�ca, przez peryhelium przesz�a 18 grudnia. Potem by�a widoczna z warkoczem d�ugo�ci prawie 60 stopni !

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_48821.jpg

Inne dane komety Kircha:
q = 0.0062 !!!
e = 1.000
i = 101�
Podczas przej�cia przez peryhelium kometa mia�a jasno�� ok. -7 mag, przy elongacji zaledwie 1 stopie�. Dwukrotnie zbli�a�a si� do Ziemi: 30-11-1680 roku na odleg�o�� 0.42 AU i 04-01-1681, na odleg�o�� 0.49 AU.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_64699.jpg
Kometa Kircha widoczna w obserwatorium w Norymberdze

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_14797.jpg

Drug� jasn� kometa pod koniec XVII wieku by�a - w 1682 roku - kometa Halley'a (ale o niej - b�dzie p�niej). Heweliusz widzia� jeszcze do�� jasn� komet� z 1683 roku.

----------------------------
By�bym zapomnia� ! Ko�cz� ju� drug� cz��, a jeszcze nie poda�em definicji, czym jest kometa. Oto opis komety w dziele "Abryz Komety z astronomiczney y astrologiczney uwagi pod meridianem krakowskim od dnia 29 Grudnia roku 1680 a�e do pierwszych dni Lutego 1681 wyrachowany" (zachowana jest oryginalna pisownia, wydana w 1681r w Krakowie ), kt�rego autorem jest Kasper Ciekanowski:
"...Kometa jest wapor gor�cy y suchy, t�usty y lepki moc� gwiazd z Ziemie wyci�gnieny a� pod Sphere Ognia wyniesiony y tam�e zapalony bieg swoy oraz z trzeci� powietrza krain� w ko�o Ziemie odprawuj�cy..."
Ten post by� edytowany przez Hermes1937 dnia: 13 March 2009 - 02:37

Historia astronomii jest fascynuj�ca i pewnie niewielu ludzi potrafi tak pieknie j� opisywa�! Dzi�kuj� i gratuluj�!
Ryszard

Heweliusz odkrywa kolejne komety w: 1661, 1664, 1665, 1672 i 1677 roku, staj�c si� polskim rekordzist� w ilo�ci odkrytych komet (metod� tradycyjn�, obserwacyjn� !)

Warto zauwa�y�, �e komet� odkryt� przez Heweliusza w 1661 roku wielu forumowicz�w mia�o okazj� obserwowa� 7 lat temu - by�a to kometa 153P/Ikeya-Zhang.

My�l�, �e uzupe�nieniem tej arcyciekawej historii o kometach b�dzie informacja, �e do czas�w Tycho Brahe uwa�ano, �e komety to zjawiska atmosferyczne.

Komety XVIII wieku - �owcy komet: Charles Messier (i inni...)

XVIII wiek nie by� wyj�tkowy pod wzgl�dem ilo�ci widowiskowych komet, jednak kilka z nich by�o prawdziwymi "pere�kami" tamtego wieku. Coraz lepsze lunety i teleskopy pozwala�y na poszukiwania komet nie tylko go�ym okiem. Ci obserwatorzy komet, kt�ry zaczynali odkrywa� komety jedn� po drugiej, zostali sklasyfikowani do nowej grupy - "�owc�w komet". Przedstawi� kilka wielkich komet XVIII wieku i ich "�owc�w".

XVIII wiek nie zacz�� si� zbyt atrakcyjnie - dopiero w 1729 roku pojawi�a si� niezwyk�a kometa (Sarabata). Nie by�a specjalnie jasna, ale bez trudu widoczna go�ym okiem. Ale by�a jedn� z nielicznych komet, kt�re by�y widoczne go�ym okiem z tak wielkiej odleg�o�ci !! Kiedy odkryto j� (go�ym okiem) 1 sierpnia 1729 roku, by�a w odleg�o�ci 3.1 AU od Ziemi ! Na tej podstawie obliczono, �e ta kometa, kt�rej odleg�o�� jej peryhelium wynosi�a a� 4 AU), mia�a jedn� z najwi�kszych znanych jasno�ci absolutnych (H) - a� -3 mag ! To wi�cej, ni� mia�a kometa Hale'a-Boppa z 1997 roku, kt�ra te� by�a bardzo jasna (mimo odleg�o�ci od Ziemi 200 mln km).
Rok p�niej we francuskiej rodzinie Messier�w przychodzi na �wiat syn Charles.

W 1744 roku pojawia si� kometa, nazywana Wielk� Komet� z 1744 roku. Jak si� nazywa�a ? W niekt�rych ksi��kach figuruje jako kometa Klinkenberga (1709-1799), w innych - kometa de Cheseauxa (1718-1751). Znalaz�em te� ksi��k� w kt�rej podano, �e poniewa� odkry� j� Klinkenberg, dlatego nazywamy j� komet� de Cheseauxa. A mo�e najlepiej nazwa� j� Klinkenberga-de Cheseauxa, skoro Klinkenberg odkry� j� 9 grudnia 1743 roku, a niezale�nie od niego, 4 dni p�niej - de Cheseaux - jasno�� komety wynosi�a ok. +3.5 mag, a wi�c by�a obiektem "rzucaj�cym si� w oczy".
Oto dane orbitalne komety z 1744:
P = 1.III.1744
q = 0.222
e = 1.000
i = 41.1�
H = 0.5 mag

W styczniu i lutym kometa ja�nia�a coraz bardziej, a pod koniec lutego (przed przej�ciem przez peryhelium, co nast�pi�o 1 marca 1744) kometa mia�a jasno�� -5 mag i d�ugi podw�jny warkocz !

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_102785.jpg

Po pierwszym marca (kometa mia�a jasno�� ok. -6 mag, przy elongacji 10 stopni) by�a przez kilka dni niewidoczna, ale kiedy 7 i 8 marca, jeszcze przed wschodem S�o�ca, kiedy nawet g�owa komety by�a tak�e pod horyzontem, na niebie zobaczono a� 6 wspania�ych i d�ugich warkoczy !!

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_39214.jpg

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1232675909/gallery_14903_3_45745.jpg

Kilka dni p�niej ju� nie widziano 6 warkoczy, jej "g��wny" warkocz 18 marca osi�gn�� d�ugo�� szacowan� na 90 stopni !! Kometa by�a widoczna go�ym okiem do ko�ca maja 1744 roku.
Te wspania�a komet� XVIII wieku z przej�ciem obserwowa� zaledwie 14-letni Charles Messier...

W 1751 roku Charles Messier przenosi si� do Pary�a i zaczyna zajmowa� si� astronomi� jako ucze� znanego astronoma, Josepha Nicolasa Delisle'a, kt�ry uczy go wykonywa� obserwacje. Pierwszym powa�nym zadaniem Messiera by�o odnalezienie zbli�aj�cej si� do S�o�ca komety Halley'a, kt�rej powrotu spodziewano si� pod koniec 1758 roku. Tymczasem pod koniec sierpnia Messier odnajduje swoj� pierwsz�, s�ab� komet� w gwiazdozbiorze Byka i �ledzi jej drog� na niebie.
Prawdopodobnie jeszcze nie wiedzia�, �e ta kometa zosta�a odkryta kilka miesi�cy wcze�niej - 26 maja 1758 r, w innym miejscu na Ziemi (na jednej z wysp na Oceanie Indyjskim) przez De La Nuxa, jako jasny obiekt (osi�gn�a maksymaln� jasno�� -2 mag). Wkr�tce po przej�ciu przez peryhelium kometa sta�a si� niewidoczna.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_628.gif
W po�owie wrze�nia niedaleko "swojej" komety Messier odnajduje inn� i przez pewien czas obserwuje dwie "komety" po�o�one na niebie niedaleko (2.5 stopnia) siebie. Wkr�tce stwierdza, �e ten drugi obiekt to nie kometa i tak Messier odkrywa sw�j pierwszy obiekt mg�awicowy, znany dzi� jako M1, czyli mg�awica "Krab".

Messier zaczyna odkrywa� komety ";jedn� po drugiej". 11 sierpnia 1769 r odkrywa komet�, kt�ra dosta�a oznaczenie 1769 Messier. Oto jej dane orbitalne:
P = 8.X.1769
q = 0.123
i = 40.�
e = 0.9992
Jak si� okaza�o, jest to kometa d�ugookresowa - czas obiegu S�o�ca policzono na 2090 lat ! 7 wrze�nia 1769 kometa zbli�y�a si� do Ziemi na odleg�o�� 0.32 AU, mia�a jasno�� 1 mag i elongacj� 70 stopni. Podczas przej�cia przez peryhelium kometa by�a w odleg�o�ci 0.12 AU od S�o�ca i ok. 1 AU od Ziemi - mia�a jasno�� -6 mag i by�a widoczna w dzie�, blisko S�o�ca. Najpi�kniejszy jej widok mia� miejsce potem - 11 wrze�nia warkocz osi�gn�� 90 stopni d�ugo�ci !!!.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_70604.jpg

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_34734.jpg

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_32541.jpg

W sumie Messier odkry� ponad 15 komet - sam lub jako wsp�odkrywca (w tym s�ynn� komet�, znan� jako kometa Lexela 1770 I). Messier zmar� w 1817 roku.

Messier nie by� jedynym znanym �owc� komet pod koniec XVIII wieku. Oto w 1750 roku w Hanowerze (w Niemczech) urodzi�a si� Caroline Herschel. W 1772 roku przenosi si� do Anglii i razem ze swoim bratem Williamem prowadzi obserwacje astronomiczne. Najpierw towarzyszy bratu podczas jego obserwacji - a w 1781 roku William odkrywa pierwsz� w czasach nowo�ytnych now� planet� - Urana:

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_154.jpg
Herschel odkrywa Urana, z ty�u siedzi jego siostra Caroline.

W 1786 roku, korzystaj�c z nieobecno�ci brata (Williama), Caroline odkrywa swoj� pierwsz� (i jako pierwsza kobieta w historii) komet�. W ci�gu zaledwie 12 lat odkry�a 8 komet, uzyska�a rozg�os i tytu� naukowy przyznany przez kr�la Anglii, Jerzego III. Warto doda�, �e przez ponad 180 kolejnych lat by�a rekordzistk� w�r�d kobiet jako odkrywca komet. Dopiero pod koniec XX wieku jej wyczyn poprawi�a sama Carolyn Shoemaker. Po �mieci brata wr�ci�a do Niemiec i nadal prowadzi�a obserwacje astronomiczne. Zmar�a w 1848 roku - w wieku a� 98 lat !!!
Tyle o kometach XVIII wieku i najs�ynniejszych "�owcach komet".

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_27092.jpg
�owcy komet: z lewej Charles Messier, z prawej - Caroline Herschel.

----------------------------------------------------------------------
Na zako�czenie - znana anegdota o Messierze. Dla formalno�ci dodam, �e jest kilka wersji tego wydarzenia (znalaz�em inne wersje przygotowuj�c odczyt o kometach)- przedstawi� t�, z kt�r� zetkn��em si� najdawniej i kt�ra jest najzabawniejsza:

Co maj� wsp�lnego komety z �on� Messiera ?
Ot� po odkryciu przez Messiera dwunastej komety, zosta� na pewien czas zmuszony do przerwania prowadzenia obserwacji, poniewa� ci�ko zachorowa�a jego �ona i musia� si� zaj�� jej opiek�. Niestety, lekarzom nie uda�o si� jej uratowa�. A w�a�nie wtedy inny astronom, M. Montagne, z kt�rym Messier rywalizowa� w odkryciach komet, odkry� now� komet�. Messier poczu� si� tym roz�alony. I to do tego stopnia, �e kiedy po pogrzebie �ony Messiera podszed� do niego kto� sk�adaj�c mu kondolencje, Messier z p�aczem odpowiedzia�: "Tak, to wielka strata dla mnie, a w dodatku zmar�a mi �ona"... :ha:

Charles Messier mia� w swoim d�ugim �yciu jeszcze kilka innych powod�w do �alu i zawodowej frustracji. Pod koniec roku 1758 kiedy to oczekiwano wizualnego potwierdzenia nowatorskiej teorii E.Halley'a dotycz�cej wok�s�onecznego ruchu jednej z komet, Messier przeczesywa� swoim 7 calowym refraktorem pewien obszar nieba. Stosowa� si� �ci�le do zalece� Delisle'a i przeszukiwa� zaznaczony na mapie owalny obszar. Z pewno�ci� mia� �wiadomo�� e pierwsze�stwo w odkryciu tej oczekiwanej komety da mu rozg�os i satysfakcj� zawodow�. Komet� zauwa�y� dopiero pod koniec stycznia 1759r. i nie by� w tym odkryciu pierwszy. Dodatkowo za spraw� swego pracodawcy, opini� astronomiczn� poinformowano o tym wydarzeniu 1 kwietnia kiedy to wiedziano ju� powszechnie o dokonanym miesi�c wcze�niej odkryciu kt�re by�o dzie�em niemieckiego astronoma amatora. Jeszcze po 50 latach, Messier jako 80 letni starzec wspomina� z �alem, �e gdyby nie ograniczenia obszaru poszukiwa� narzucone przez Delisle'a, m�g�by odkry� komet� wcze�niej, gdy by�a w wi�kszej odleg�o�ci k�towej od S�o�ca.

... kiedy po pogrzebie �ony Messiera podszed� do niego kto� sk�adaj�c mu kondolencje, Messier z p�aczem odpowiedzia�: "Tak, to wielka strata dla mnie, a w dodatku zmar�a mi �ona"... :ha: [/size]

Wielki astronom - a w dodatku szczery a� do b�lu. :szczerbaty:

Witam,

(...) Wielki astronom - a w dodatku szczery a� do b�lu. :szczerbaty:
i pewnie gdyby jego �ona nie zmar�a akurat wtedy, gdy Messier rywalizowa� z innymi astronomami w ilo�ci odkrytych komet, by� mo�e w og�le - przynajmniej w dost�pnej literaturze - nie by�o by informacji, czy Messier by� �onaty, czy te� nie... :D
Ten post by� edytowany przez Hermes1937 dnia: 17 March 2009 - 22:51

... i pewnie gdyby jego �ona nie zmar�a akurat wtedy, gdy Messier rywalizowa� z innymi astronomami w ilo�ci odkrytych komet, by� mo�e w og�le - przynajmniej w dost�pnej literaturze - nie by�o by informacji, czy Messier by� �onaty, czy te� nie... :D

Gdyby by� jeszcze bardziej roztrzepany, zaaferowany i zaj�ty kometami, mo�e nawet nie zauwa�y�by tego faktu, �e mu po�owica wykorkowa�a... :szczerbaty: . Ciekawe czy nazwa� jakas komet� na jej cze��?
Ech, Ci naukowcy... :blink: :szczerbaty:

pozdrawiam
Ori

Plotka g�osi�a, �e poruszy�oby go bardziej odkrycie komety przez rywala ni� �mier� jego w�asnej �ony.

Edmond Halley: Kr�lewski astronom i jego kr�lewska kometa

Cofnijmy si� o prawie 100 lat, do II po�owy XVII wieku. Ten post b�dzie po�wi�cony wybitnemu angielskiemu astronomowi i jego s�ynnej komecie. Ze wzgl�du na ograniczon� ilo�� miejsca, �yciorys ogranicz� tylko do kilku fakt�w. Opisy komety b�d� dotyczy� g��wnie tych najdawniejszych pojawnie�.

Edmond Halley (czyli po polsku - Edmund) urodzi� si� w Anglii w 1656 roku. W 1673 roku podj�� si� studi�w astronomicznych w Oxfordzie. Nie maj�c jeszcze 20 lat, wykonywa� ciekawe obserwacje, bra� udzia� w niezwyk�ych wyprawach astronomicznych. W 1720 roku zosta� dyrektorem Kr�lewskiego Obserwatorium astronomicznego w Greenwich i zosta� mianowany Astronomem Kr�lewskim.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_42579.jpg

Halley obserwowa� jasne komety z ko�ca XVII wieku - w tym zar�wno z 1680 roku (komet� Kircha), jak i 1682 roku. Dzi�ki nawi�zaniu �cis�ej wsp�pracy z Izaakiem Newtonem, napisa� swoje dzie�o "Synopsis Astronomiae Cometicae", w kt�rym zestawi� policzone przez siebie orbity 24 komet obserwowanych od 1337 do 1698 roku. Zwr�ci� uwag� na trzy z nich - z lat 1531, 1607 i 1682, kt�rych orbity by�y prawie identyczne.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_30211.gif

Przedstawi� hipotez�, �e jest to jedna kometa, kt�ra obiega S�o�ce w ok. 76 lat i zapowiedzia� jej powr�t w 1758 roku. Halley zmar� w 1742 roku.

Po powrocie komety w przewidzianym terminie (o kilka miesi�cy p�niej, ni� pocz�tkowo podawano), zacz�to bada� dawne pojawienia Komety Halley'a (tak nazwano t� komet� na cze�� s�awnego astronoma). Obliczenia by�y trudne - nie ma wzor�w, na podstawie kt�rych mo�na od razu poda� po�o�enia komety w dawnych czasach. Obliczanie po�o�e� komety na postawie ca�kowania r�wna� ruchu i uwzgl�dniaj�cych wp�yw perturbacji planet jest tak trudnym zadaniem, �e nawet pod koniec XX wieku otrzymywano niepewne wyniki (daty peryhelium) podczas niekt�rych dawnych pojawie�. Wymieni� tu tylko kilka nazwisk uczonych, zajmuj�cych si� badaniem Komety Halley'a: John Hind (1823-1895), Anders Angstr�m (1814-1874), Andrew Crommelin (1865-1939), a z ostatnich badaczy: Micha� Kamie�ski (1879-1973) i Donald Yeomans.

Kometa Halley'a jest pod pewnym wzgl�dem szczeg�lna: nie jest to kometa jednopojawieniowa (kt�ra mo�e wr�ci� do S�o�ca po tysi�cach lat), nie jest to tak�e kometa kr�tkookresowa - taka jak kometa Enckego (kt�ra bardzo szybko s�abnie); nie jest to kometa z rodziny komet "muskaj�cych S�o�ce", kt�re najcz�ciej przestaj� istnie� po takim zbli�eniu do S�o�ca. Kometa Halley'a, z okresem obiegu ok. 76 lat mo�e by� ogl�dana (przynajmniej teoretycznie) przez prawie po�ow� mieszka�c�w Ziemi w ci�gu 100 lat. A jest obserwowana od tysi�cy lat i opr�cz za�mie� S�o�ca nale�y do tych zjawisk, kt�re by�y odnotowane w czasach staro�ytnych.
Oto najwa�niejsze dane orbitalne komety:
P = 1986 luty 9.439 ET
q = 0.5871 (aphelium = 35.3 AU)
e = 0.967278
i = 162.2393
T = 76 lat (okres obiegu zmienia si� od 71 lat do ponad 79 lat)

Jakkolwiek najstarsze relacje dotycz� Komety Halley'a sprzed ponad 2000 lat (np. w 240 r p.n.e), zaczn� jej opis od pojawienia w 1066 roku.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_38081.jpg
Powy�ej - fragment s�ynnego gobelinu z Bayeux, na kt�rym pokazano Komet� Halley'a z 1066 roku.

Znany malarz florencki Giotto di Bondone namalowa� w latach 1303-1304 s�ynny fresk na �cianie w ko�ciele w Padwie. Przedstawia on "Pok�on Trzech Mag�w". Na niebie wida� "Gwiazd� Betlejemsk�", kt�r� tutaj by�a Kometa Halley'a - taka, jak� Giotto widzia� w 1301 roku.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_48921.jpg

Podczas powrotu komety w 1531 roku, obserwowa� j� Peter Apian (ok.1478-1553). Na poni�szej ilustracji, umieszczonej w opublikowanej w 1538 roku dziele "Homocentricorum, sive de stellis" wida� wyra�nie, �e Apian narysowa� warokcz komety dok�adnie po przeciwnej stronie S�o�ca i by� jednym z pierwszych, kt�ry zwr�ci� na to uwag�.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_11692.jpg

---------------------------------------------------------

Na zako�czenie tego postu dwa wyj�tki dotycz�ce p�niejszych pojawie� Komety Halley'a:

Pierwszy dotyczy pojawienia komety w 1910 roku i jest to anegdota zwi�zana z Markiem Twainem.

Mark Twain urodzi� si� 30.11.1835 roku, zaledwie dwa tygodnie po przej�ciu przez peryhelium Komety Halley'a. Na rok przed ponownym zbli�eniem komety do S�o�ca, Twain o�wiadczy�, �e umrze w 1910 roku, argumentuj�c: "...Przyszed�em na �wiat w 1835 roku wraz z komet� Halley'a. W przysz�ym roku zn�w b�dzie ona widoczna i spodziewam si�, �e odejd� wraz z ni�. Gdyby tak si� nie sta�o, prze�y�bym najwi�ksze rozczarowanie swego �ycia. Wszechmog�cy niew�tpliwie powiedzia�: Te dwa nieobliczalne wybryki natury przysz�y razem i razem odejd�..."
Zapewne wtedy, gdy o Komecie Halley'a by�o ju� g�o�no, a Mark Twain przeczyta� w jakiej� gazecie sw�j nekrolog - nieco zdenerwowany zadzwoni� (lub zadepeszowa�) do redakcji: "Wiadomo�� o mojej �mierci jest mocno przesadzona".
Kometa Halley'a przesz�a przez peryhelium 20.04.1910 roku, a dzie� p�niej zmar� Mark Twain.
23 kwietnia 1910 "New York Times" informuj�c o �mierci Twaina, przytoczy� to niezwyk�e zestawienie dat w 1835 i 1910 roku: urodzin i �mierci Twaina, oraz przej�� przez peryhelium komety

Drugi wyj�tek dotyczy obserwacji Komety Halley'a podczas jej ostatniego powrotu w XX wieku - z okresu 1985-1986:
Jeden ze znanych obserwator�w PTMA - Jerzy Speil - b�d�cy cz�onkiem a� trzech Sekcji obserwacyjnych PTMA (w tym SOPiZ i SOK), obserwowa� Komet� Halley'a z najbardziej wysuni�tego na p�noc miejsca na Ziemi, z kt�rego regularnie obserwowano komet� - czyli na Spitsbergenie. Na zako�czenie bardzo ciekawej relacji, kt�r� przedstawi� w 1986 r na konferencji SOPiZ, m�wi� o tym,
co najbardziej przeszkadza�o mu w obserwacji komety ?
Mam zagadk� - co wymieni� na dw�ch pierwszych miejscach ? Propozycje prosz� przes�a� na PW. Za kilka dni podam rozwi�zanie.

------------------------------------------------------
P.S. Przygotowuj�c ten w�tek zamierza�em pocz�tkowo napisa� tylko kilka post�w, ale ilo�� materia��w jakie zebra�em - tekstowych i graficznych sprawi�y, �e zamierza�em nawet zwi�kszy� ilo�� post�w - tylko o kometach z XIX wieku, jak i Komecie Halley'a do kilku na ka�dy temat. Zw�aszcza, �e mam np. relacje obserwacji Komety Halley'a w 1985 roku z rejon�w Arktyki ! , a nawet nagrania z archiwalnych audycji po�wi�conych komecie Halley'a. Doszed�em jednak do wniosku, �e internauci wchodz�c na ten w�tek b�d� m�wi�: "...i zn�w o tych kometach ?! ". Postanowi�em wi�c zako�czy� ten cykl post�w. Pozosta� ostatni - wkr�tce - o najs�ynniejszych kometach XIX wieku.
Ten post by� edytowany przez Limax7 dnia: 20 March 2009 - 08:36

Doszed�em jednak do wniosku, �e internauci wchodz�c na ten w�tek b�d� m�wi�: "...i zn�w o tych kometach ?! ". Postanowi�em wi�c zako�czy� ten cykl post�w. Pozosta� ostatni - wkr�tce - o najs�ynniejszych kometach XIX wieku.

Je�li mog�, to chcia�bym nie zgodzi� si� na takie stawianie sprawy. Ilo�c plus�w, kt�re maj� wpisy w tym w�tku �wiadczy raczej o tym, �e ma�o jest os�b, kt�re m�wi� w ten spos�b. A te, kt�re tak m�wi� po prostu nie b�d� tu zagl�da�.

Moim zdaniem osoby odwiedzaj�ce ten w�tek (w tym ja) czekaj� na Twoje nowe wpisy z niecierpliwo�ci� i czytaj� je z zainteresowaniem. Dlatego mam pro�b� o kontynuacj� zw�aszcza, �e (jak sam wspominasz) masz jeszcze o czym pisa�.

------------------------------------------------------
P.S. Przygotowuj�c ten w�tek zamierza�em pocz�tkowo napisa� tylko kilka post�w, ale ilo�� materia��w jakie zebra�em - tekstowych i graficznych sprawi�y, �e zamierza�em nawet zwi�kszy� ilo�� post�w - tylko o kometach z XIX wieku, jak i Komecie Halley'a do kilku na ka�dy temat. Zw�aszcza, �e mam np. relacje obserwacji Komety Halley'a w 1985 roku z rejon�w Arktyki ! , a nawet nagrania z archiwalnych audycji po�wi�conych komecie Halley'a. Doszed�em jednak do wniosku, �e internauci wchodz�c na ten w�tek b�d� m�wi�: "...i zn�w o tych kometach ?! ". Postanowi�em wi�c zako�czy� ten cykl post�w. Pozosta� ostatni - wkr�tce - o najs�ynniejszych kometach XIX wieku.

Jest to bardzo ciekawy w�tek. Nie daj si� d�ugo prosi� by to nie by� przedostatni post o historii komet. :unsure:

Hermes1937 Nie przestawaj pisa� o kometach,twoja lektura wci�ga jak cholera,a przy okazji mo�na dowiedzie� si� wielu przydatnych rzeczy.

Nie�mia�o wstawiam si� za ch�opakami, w ich pro�bie o wi�cej... :notworthy:

pozdrawiam
Ori

Moim zdaniem, to bardzo ciekawy w�tek. Nie do��, �e zawiera mn�stwo cennych informacji o kometach, to jeszcze �wietnie si� go czyta.
Je�eli mo�esz, to prosz� nie poprzestawaj na tym co ju� napisa�e�.

:Beer:

Hermesie ten temat ma :Wy�wietle�: 619 - jak na taki m�ody w�tek jest to bardzo du�o :)
A 2ga sprawa - w�tek jest bardzo warto�ciowy - mimo tego �e cz�owiek si� interesuje kometami od czas�w komety Halleya - to znalaz�em tutaj wiele nowych i ciekawych informacji :)

bardzo fajny temat i te szkice komet :D

Witam,

Jest to bardzo ciekawy w�tek. Nie daj si� d�ugo prosi� by to nie by� przedostatni post o historii komet.
chcia�bym wyja�ni�, �e g��wnym powodem mojej zapowiedzi skr�cenia ilo�ci post�w o obserwacjach historycznych komet jest moje zm�czenie, spowodowane zar�wno zdrowiem, jak i ilo�ci� godzin pracy, kt�r� wykona�em przygotowuj�c ten ca�y temat. Czasoch�onne by�o wybranie odpowiedniego tekstu z wielu ksi��ek, sprawdzanie "Guidem" warunk�w widoczno�ci ka�dej wybranej komety oraz komputerowe "poprawki" nad zeskanowanymi ilustracjami ze starych ksi��ek, aby np. usun�� rozmaite defekty drukarskie czy te� wyr�wnywanie jasno�ci i kontrastu w poszczeg�lnych zdj�ciach, a nawet na ich fragmentach. Zobaczcie, o kt�rej godzinie umieszcza�em pierwsze trzy posty !! Po prostu dopiero w�wczas mia�em czas i by�em w stanie skoncentrowa� si� nad ostatecznym wyborem zdj��, wysy�aniem ich na serwer oraz umieszczaniem w przygotowanym wcze�niej tek�cie link�w do tych zdj��.
Na razie nie podj��em ostatecznej decyzji co do kontynuacji tego tematu. Umieszczaj�c dzi� te ciekawostki dotycz�ce komety Halley'a z 1910 i 1986 roku, a kt�re mia�y by� atrakcjami kolejnych post�w, w�a�ciwie "popsu�em" ca�� swoj� koncepcj� tego tematu.

Przygotowuj�c materia� o komecie Halley'a, przes�uchiwa�em tak�e kilka archiwalnych nagra�, kt�re wykona�em jakie� 25 lat temu - przed powrotem komety Halley'a. Doc. dr hab. Maciej Bielicki (m�j "g��wny" nauczyciel astronomii, zw�aszcza z dziedziny mechaniki nieba i technik wykonywania obserwacji) udziela� w Radio wielu wywiad�w (ciekawe - nie za bardzo lubi� audycji w TV. Mo�e dlatego, �e zar�wno w�wczas - tak jest i dzi� - cz�sto s�ysza� od redaktor�w: "prosz� si� streszcza�, mamy ma�o czasu, nie m�wi� fachowym j�zykiem", etc...)
Postanowi�em udost�pni� fragment jednej z audycji (po�wi�conej astronomicznemu �yciu doc. Bielickiego). Jest to nieco ponad 2 minutowe nagranie z Bielickim, z�o�one z trzech fragment�w, z prawie 30 minutowej audycji. Nagranie (mam nadziej�, �e ciekawe!) b�dzie dost�pne przez kilka dni.

Drogi Hermesie
skoro w�o�y�e� tyle pracy w napisanie tych �wietnych wyk�ad�w to mia�by� �miertelny grzech gdyby� nie doko�czy� dzie�a ;)
mimo, �e komety wcale mnie nie interesuj� przeczyta�em z wypiekami na twarzy
z niecierpliwo�ci� czekam na ci�g dalszy

przy okazji mam pro�b� o poprawienie poni�szego

Przedstawi� hipotez�, �e jest to jedna kometa, kt�ra obiega S�o�ce w ok. 76 lat i zapowiedzia� jej powr�t w 1758 roku. Halley zmar� w 1842 roku.
Halley niestety �y� o ca�e 100 lat kr�cej

pozdrawiam

Witam,

(...) przy okazji mam pro�b� o poprawienie poni�szego
Halley niestety �y� o ca�e 100 lat kr�cej

pozdrawiam
napisa�em do admina o poprawienie... Faktycznie, g�upia liter�wka (to zm�czenie, zamiast w "7" trafi�em w "8").
Swoj� drog� szkoda, �e autor postu nie ma mo�liwo�ci poprawiania swoich b��d�w w p�niejszym terminie - zdaje si�, �e mo�na poprawi� tylko w ci�gu 30 minut od napisania tekstu.
Na innych forach bywa, �e nie ma ogranicze� czasowych w takich korektach.

P.S. Nawet korekta tekstu w edytorze nie wy�apie wszystkich b��d�w, a czasami wynajduje b��dy tam, gdzie ich nie ma... :D
Najzabawniejszy przyk�ad - ile razy pisz�c o materia�ach fotograficznych pisa�em o firmie ORWO, tyle razy program zamienia� mi to na... ORMO :ha:
Ten post by� edytowany przez Hermes1937 dnia: 19 March 2009 - 23:30

napisa�em do admina o poprawienie... Faktycznie, g�upia liter�wka (to zm�czenie, zamiast w "7" trafi�em w "8").

Poprawione !

Ma�y OT: limax, gratulacje z powodu tysi�cznego posta :) Za��czone miniaturki

Hermes1937 rozumiem �e na pewno te wyk�ady wymagaj� od ciebie sporo wysi�ku.Ale jak b�dziesz mia� czas to co jaki� czas r�b podobne artyku�y.

Ja te� przychylam si� do zdania pozosta�ych. Hermesie, Twoje informacje o kometach z pi�knymi ilustracjami s� bezcenne. Wiem, �e przygotowanie takich post�w trwa bardzo d�ugo (np. moje Kompendium Misji Kosmicznych), ale si� nie poddawaj i po prostu jak znajdziesz troch� wolnego czasu to napisz co� wi�cej.

pozdrawiam :Beer:

Kometa Halley'a to temat na grub� ksi��k�. Hermes w skupi� si� na aspekcie dotycz�cym jej pojawie� w odleg�ej historii. Wespr� jego ciekaw� prac� podaj�c nieco dodatkowych szczeg��w.
Ta najbardziej znana kometa zawdzi�cza swoj� nazw� wysi�kom Edmonda Halley'a kt�ry jako pierwszy wpad� na my�l �e komety podobnie do planet, mog� obiega� S�o�ce cyklicznie. P�niejsi astronomowie oraz ich bezimienni pomocnicy po�wi�cili tysi�ce godzin na r�czne obliczenia coraz to dok�adniejszych parametr�w jej orbity. Jednym z nich by� francuz Alexis Claude Clairaut. Po 6 miesi�cznej wyt�onej pracy w kt�rej uwzgl�dni� wp�yw Jowisza i Saturna m�g� zaprezentowa� wynik pracy swego zespo�u. Moment przej�cia przez peryhelium okre�lono w nim na 15 kwietnia 1759r. Podany termin by� o ok. 5 mies. dok�adniejszy ni� wcze�niejsze wyliczenia Halley'a. W miar� jak wiedza o budowie Uk�adu S�onecznego ulega�a rozszerzeniu mo�na by�o uwzgl�dnia� w wyliczeniach wp�yw nowych planet. ( Urana odkryto w 1781r, Neptuna w 1846)
Dzi�ki pracy m�odego astronoma z obserwatorium w Kr�lewcu - Otto Rosenbergera, przej�cie komety przez peryhelium w 1835 oszacowano z b��dem 4 dni. Dla kolejnego powrotu w 1910r r�nica pomi�dzy wyliczeniami angielskiej pary astronom�w Cowell i Crommelin a rzeczywistym momentem wynios�a juz tylko 3 doby. Za� wyliczenie Donalda Yeomansa dla roku 1986, wsparte technik� komputerow� pozwoli�y na osi�gni�cie nie notowanej wcze�niej dok�adno�ci 5 godzin.
Podobnie dzia�o si� z rozwojem technik obserwacyjnych za pomoc� kt�rych odkrywano kolejne powroty komety Halley'a. 25 grudnia 1758r. niemiecki astronom amator Johan Palitzch przy u�yciu ma�ej lunetki ( pierwsze odkrycie komety za pomoc� sprz�tu optycznego ) dostrzeg� j� gdy mia�a jasno�� 8 mag. 77 lat p�niej w roku 1835 D.di Vico w obserwatorium rzymskim zauwa�y� komet� na 102 dni przed peryhelium i przy jasn. 10mag. Nast�pny, prze�omowy etap w odkrywaniu komet rozpocz�� Max Wolf . By� on zwolennikiem wykorzystywania w astronomii rozwijaj�cych si� szybko technik fotograficznych. Za pomoc� 75 centymetrowego teleskopu w Heidelbergu uzyska� 11 wrze�nia 1909r zdjecie komety Halley'a na 221 dni przed zbli�eniem i przy jasn. 16 mag. W czasie ostatniego powrotu, fotografia zosta�a zastapiona przez cyfrow� rejestracj� obrazu. Dzi�ki olbrzymiemu wzrostowi si�y teleskop�w mo�na by�o zlokalizowa� komet� na prawie 3,5 roku przed peryhelium gdy jej jasno�� wynosi�a 24,2 mag. Dokona�a tego 16 pa�dziernika 1982r. para astronom�w ameryka�skich G.Danielson i D. Jewitt pracuj�cych w Mt. Palomar.
Poszukujac r�nych zdj�� natrafi�em na ciekawe materia�y dobrze ilustruj�ce zmiany jakim podlega�y nasze mo�liwo�ci obserwacyjne.

Pierwsze szkice i schematyczne rysunki,

http://www.asod.info/?p=934 pokazuj�ce tak�e, �e rysowanie komet to sztuka dost�pna nielicznym,

Nastaje epoka p�yt fotograficznych "wypalanych" w najwi�kszych obserwatoriach takich jak Yerkes oraz Mt.Wilson http://www.nasaimages.org/luna/servlet/det...14~35817~124222

J�dro komety Halleya odarte z wszelkich tajemnic za spraw� sondy Giotto i jej licznych pomocnik�w,

Ja, swoj� mo�liwo�� obejrzenia tej komety usi�owa�em realizowa� pochmurn� jesieni� 1986r. A co czeka nasze dzieci i wnuki w roku 2061? By� mo�e nast�pi nieoczekiwany rozw�j dost�pnej kasowo turystyki kosmicznej. W najgorszym za� wypadku b�dziemy skazani na po�wiecenie TVN 24 i jej reporter�w nadaj�cych na �ywo z platformy zakotwiczonej na dymi�cym i zapylonym j�drze. :rolleyes:
Jeszcze tylko spojrzenie po�egnalne z perspektywy 28 AU

http://www.sc.eso.or...phot-27-03.html

Witam,

Kometa Halley'a to temat na grub� ksi��k�. Hermes w skupi� si� na aspekcie dotycz�cym jej pojawie� w odleg�ej historii. Wespr� jego ciekaw� prac� podaj�c nieco dodatkowych szczeg��w.
(...)
Widz�, �e Art 69 ubieg� mnie w wielu informacjach... - niech b�dzie. :o

Mnie najwy�ej pozostanie pokazanie ilustracji komety z 1835 i 1910, ewentualnie opowiedzenie o programie International Halley Watch (IHW) , w kt�rym wzi��em udzia� jako obserwator komety z Polski... :D, ewentualnie powiedzie� o... pigu�kach antykometarnych i w ostateczno�ci - o badaniach prof. M. Kamie�skiego w celu wyliczenia najdawniejszych pojawie� Komety Halley'a.

To w takim razie wybiegn� "w prz�d" - podam elementy orbitalne Komety Halley'a na rok 2061. Mo�na wprowadzi� do popularnych program�w (np. Stellarium, czy ewentualnie Guide'a i zobaczy� jak b�dzie widoczna w tym, 2061 roku.
Mo�e warto zacz�� si� przygotowywa� ? :ha:

P = 2061 VII 28.71195
q = 0.592782
e = 0.966577
i = 161.9622
Ω = 58.6760
ω = 112.0333

oraz: H = 4.0 i G = 6.0

Edmond Halley: Kr�lewski astronom i jego kr�lewska kometa

Drugi wyj�tek dotyczy obserwacji Komety Halley'a podczas jej ostatniego powrotu w XX wieku - z okresu 1985-1986:
Jeden ze znanych obserwator�w PTMA - Jerzy Speil - b�d�cy cz�onkiem a� trzech Sekcji obserwacyjnych PTMA (w tym SOPiZ i SOK), obserwowa� Komet� Halley'a z najbardziej wysuni�tego na p�noc miejsca na Ziemi, z kt�rego regularnie obserwowano komet� - czyli na Spitsbergenie. Na zako�czenie bardzo ciekawej relacji, kt�r� przedstawi� w 1986 r na konferencji SOPiZ, m�wi� o tym,
co najbardziej przeszkadza�o mu w obserwacji komety ?
Mam zagadk� - co wymieni� na dw�ch pierwszych miejscach ? Propozycje prosz� przes�a� na PW. Za kilka dni podam rozwi�zanie.

Hermes pozwoli� mi wpisa� rozwi�zanie zagadki obserwacyjnej.

Ot� Jurkowi Speilowi na Spistsbergenie najbardziej przeszkadza�y w obserwacjach komety Haleya :

1. nied�wiedzie polarne
2. zorze polarne, kt�rych pi�kno i jasno�� dokucza�y w koncentracji na komecie.

Gratuluj� Romku tych artyku��w. Wspania�a robota.

Janusz
Ten post by� edytowany przez Limax7 dnia: 27 March 2009 - 09:11
Komety XIX wieku - wieku "komet stulecia"

Kiedy w pod koniec 1973r zbli�a�a si� kometa Kohoutka, prasa nazwa�a j� "komet� stulecia", bo optymistyczne prognozy dawa�y jej jasno�� nawet -10 mag ! A kiedy po przej�ciu przez peryhelium gwa�townie os�ab�a i w Polsce z trudem by�a widoczna go�ym okiem, zacz�to o niej m�wi� jako o "niewypale stulecia". "Komet� stulecia" nazwano potem urodziw� komet� Hale'a-Boppa z 1997 roku.
Wiek XIX wyr�ni� si� kilkoma kometami, kt�re by�y tak jasne, �e widoczne by�y w dzie� i kt�re mia�y d�ugie warkocze. Ten w�tek b�dzie w�a�nie o nich..

Pierwsz� komet� zaliczon� do Wielkich, by�a kometa z 1807 roku. Mog�a by� widoczna go�ym okiem ponad 4 miesi�ce. W po�owie listopada 1807 roku mia�a jasno�� +1 mag (przy "przyzwoitej" elongacji od S�o�ca - 35 st). Jej najwa�niejsze parametry orbitalne: q = 0.646, i = 144.9�, e = 0.995.
Oto fragment jej opisu z ksi��ki sprzed 150 lat (uwaga ! zachowano oryginaln� pisowni� z tamtych lat):

"...W r. 1807 widziano i obserwowano bardzo �wietn�, komet� z podw�jnym warkoczem, kt�ra wkr�tce po swem pokazaniu si� tak �wiat�o zmieni�a, �e ju� w Grudniu nawet przez teleskop trudno j� by�o widzie�. Wed�ug rachunk�w s�awnego BESSELA, oddala ona si� od S�o�ca na 5910 milijon�w mil* i potrzebuje do okr��enia S�o�ca 1713⅓ lat. Atoli z powodu znacznych od planet doznawanych zwichnie�, nast�pny jej powr�t b�dzie przyspieszony tak, �e nie za 1713, ale za 1540 lat, t. j. w r. 3347 ma powr�ci� do punktu przys�onecznego. (...)..."

Wed�ug dzisiejszych oblicze�, czas jej obiegu wynosi... 1713 lat ! - jak wida�, ju� w XIX wieku potrafiono dobrze oblicza� orbity komet i czas jej obiegu wok� S�o�ca.

Kolejna kometa przesz�a do historii na sta�e Oto fragment strony z ksi��ki sprzed 150 lat z pierwszymi informacjami o tej komecie:

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_39098.jpg
Ciekawie czyta si� ksi��k� napisan� w czasach, w kt�rych jest mowa o �yj�cych jeszcze tych, kt�rzy t� wspania�� komet� widzieli na w�asne oczy...

Oznaczona jako 1811 I (dzi� jako C/1811 F1) zosta�a odkryta 25 marca 1811 roku przez Honore'a Flaugerguesa (1755-1835) w gwiazdozbiorze Rufy, go�ym okiem, jako obiekt ok. +5.6 mag. Znajdowa�a si� w�wczas w odleg�o�ci 2.72 AU od S�o�ca (i 2.2 AU od Ziemi!), a mimo to dobrze by�a widoczna (by�a to wskaz�wka, �e kometa mo�e by� wkr�tce o wiele ja�niejsza). Chocia� odkrywca komety by� znany, to jednak ta kometa przesz�a do historii jako "Wielka Kometa z 1811r" lub jako "Kometa Napoleo�ska" (by�a widoczna podczas przygotowa� Napoleona Bonaparte do wojny z Rosj� i na jej pocz�tku).

"...Z komet bie��cego stulecia jedna z �aj�wietniejszych pokaza�a si� w r, 1811 w marcu. �wietny jej warkocz dochodzi� d�ugo�ci 12 milijon�w mil. Silny blask by� powodem d�ugiego jej obserwowania (...).."

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_8185.jpg

Latem kometa zacz�a si� zbli�a� do S�o�ca. Przesz�a przez peryhelium 11 wrze�nia 1811, maj�c jasno�� ok. 0 mag i d�ugi warkocz. Najlepiej by�a widoczna w nast�pnych miesi�cach, poniewa� zbli�a�a si� do Ziemi.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_38874.jpg

"...Przez 511 dni widzialn� jej drog� wykre�li� by�o mo�na. Co jeszcze dziwniejsze, �e dla swej �wietno�ci, chocia� ju� europejskim obserwatorom znik�a, jak si� wy�ej powiedzia�o, 11 Stycznia 1812, postrzeg� j� jeszcze w Nowej Czerkasyi astronom WISZNIEWSKI d. 31 Lipca i do 17 Sierpnia obserwowa�; (w odleg�o�ci 60 milijon�w mil) co jest jedynym przyk�adem w historyi komet. (...) Tak d�ugi szereg obserwacyj dozwoli� naturalnie rozpozna� jej drog� jako elliptyczn�, tudzie� pierwiastki jej obrachowa�. Wed�ug rachunku ARGELANDERA potrzebuje ona do okr��enia S�o�ca 3065.56 lat (...) "

Oto dzisiejsze dane orbitalne komety:
P = 12-09-1811
q = 1.035
e = 0.9951
i = 106.9�
T = 3095 lat
I zn�w - dok�adno�� oblicze� (w po�owie XIX wieku) jej obiegu by�a dobra - b��d nie przekracza� 1%.

Po tej wspania�ej komecie by�o jeszcze kilka, kt�re mimo swojej du�ej jasno�ci nie by�y zbyt obszernie opisywane w ksi��kach. By�a wi�c Wielka Kometa z 1823 roku (jasno�� komety -2 mag) i dwie komety w 1830 roku - druga z nich (Wielka Kometa 1830 II) mog�a mie� jasno�� nawet -5 mag !

Nadszed� rok 1843 - rok Wielkiej Komety.
Tym razem by�o wielu odkrywc�w, kt�rzy zobaczyli j� jednocze�nie i dlatego znana jest g��wnie jako "Wielka Marcowa Kometa" (ma oznaczenie 1843 I lub C/1843 D1).
.
"...Pokaza�a si� ta kometa nagle w Marcu 1843, i og�lne podziwienie i ciekawo��, szczeg�lniej d�ugo�ci� swego warkocza, wzbudzi�a. W Europie naprz�d dostrze�on� by�a, i to w�r�d dnia i go�em okiem, tylko l� 23' od S�o�ca odleg�a, w obscrwatoryjach w�oskich Pannie, Bolonii i t. d. w dniu 28 Lutego. Parme�scy obserwatorowie zapewniaj�, �e stan�wszy za murem lub jak�kolwiek zas�on� tak, i�by wzrok od S�o�ca by� zas�oniony, mo�na by�o widzie� nie tylko jej g�ow�, ale to� i jej warkocz 4 do 5 stopni d�ugi.
W tym�e samym dniu, t. j. 28 Lutego, spostrze�ono j� tak�e w Ameryce, mianowicie w Meksyku i w Portland w Ameryce p�nocnej , r�wnie� w�r�d dnia i go��m okiem.
W dniu l Marca spostrzeg� j� astronom DARLU w Kopiapo w Chili i zmierzy� d�ugo�� jej warkocza na 30 stopni.
Kapitan okr�tu Ducous znajduj�c si� pod r�wnikiem, dostrzeg� j� 4 Marca..."

A jednak mo�na znale�� nazwisko tego, kt�ry j� zobaczy� jako pierwszy - w niekt�rych �r�d�ach kometa jest nazywana "Komet� kapitana Raya". Zobaczy� j� kapitan Peleg Ray dzie� wcze�niej, 27 lutego 1843, w Chile. Warto doda�, �e kometa ju� w drugiej po�owie stycznia 1843 roku by�a ja�niejsza od +6 mag i mog�a by� odkryta prawie miesi�c wcze�niej. Istniej� zapiski �wiadcz�ce o tym, �e widziano ja na pocz�tku lutego.
A� trudno w to uwierzy�, �e kometa by�a dobrze widoczna tak blisko S�o�ca (ok. 1.5�), ale 27 lutego mia�a rekordow� jasno�� -16 mag !!!

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_33100.jpg
Kometa wg obrazu M. Eifflera

"... W Nowej Zelandyi obserwowa� j� 8 i 9 Marca kapitan BERBAK (...)
W Pary�u, Marsylii, Genewie i t. d. spostrze�ono j� dopiero 17 Marca, ale tylko warkocz, jak j� i w Krakowie w tym�e samym czasie widziano, bo g�owa ju� tak blizk� by�a poziomu, �e jej w �aden spos�b nie mo�na by�o obserwowa�..."

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_62333.jpg

"...Dnia 18 mierzono w Pary�u d�ugo�� jej warkocza 43 stopnie, a szeroko�� nigdzie l.2 stopni nie przechodzi�a. G�ow� komety obserwowano d. 18 Marca w Marsylii, Genewie i w Wiedniu, a d. 20 w Berlinie wyznaczono po�o�enie g�owy.
(...) Wkr�tce rozwin�� si� warkocz oko�o 55� d�ugo�ci pozornej, co na d�ugo�� prawdziw� wynosi oko�o 35 milijon�w mil** (...). D�ugo�� warkocza obserwowa� pod r�wnikiem kapitan WILKENS na 60 stopni (...).
W Chili, w pierwszym dniu jej pokazania si�, widzia� DARLU wyra�nie dwa warkocze, g��wny znacznie si� rozszerza� w miar� odleg�o�ci od g�owy; drugi, le��cy z p�nocnej strony g��wnego i tworz�c z nim znaczny k�t, by� �wietny i jednakowej wsz�dzie szeroko�ci, a ku po�udniowi znacznie zakrzywiony. D�ugo�� tego ostatniego by�a podw�jn� pierwszego. Poczynaj�c od g�owy, miesza�y si� z sob� i dopiero w dalszym ci�gu rozszczepia�y. (...)"
---------------------------------------------------------------------
* Dawna mila geograficzna = 7.420 km.
** D�ugo�� warkocza wynosi�a wi�c ok. 250 mln. km !!

Oto dzisiejsze dane orbitalne komety z 1843 I:
P = 27-02-1843
q = 0.00553
e = 0.9999
i = 144.4�
T = 515.2 lat

C.d. nast�pi...
-----------------------------------------------------
Najwa�niejsza literatura:
"&Astronomia popularna" (wyd. 1861), "Astronomija" (1861), "Kosmografija" (1886), oraz Internet.
Ten post by� edytowany przez Hermes1937 dnia: 27 March 2009 - 00:10
Ja wierz�, �e za naszego �ycia (niebawem) zobaczymy Wielk� komet�... :)

Witam,

Ja wierz�, �e za naszego �ycia (niebawem) zobaczymy Wielk� komet�... :)
s�dz�, �e taka szansa jest wi�ksza, ni� zobaczenie supernowej w naszej galaktyce, takiej jak Keplera czy jak tej, z kt�rej powsta�a M1.
Przejrz� pod tym k�tem dotychczasowe pojawienia komet "muskaj�cych S�o�ce".

A poza tym, to WK 1843 powr�ci (o ile si� nie rozpad�a) ju� ok. 2368 roku... :ha:

---------------------------------------------------------------------
* Dawna mila geograficzna = 7.420 km.
** D�ugo�� warkocza wynosi�a wi�c ok. 250 mln. km !!

Oto dzisiejsze dane orbitalne komety z 1843 I:
P = 27-02-1843
q = 0.00553
e = 0.9999
i = 144.4�
T = 515.2 lat

C.d. nast�pi...
-----------------------------------------------------
Najwa�niejsza literatura:
"&Astronomia popularna" (wyd. 1861), "Astronomija" (1861), "Kosmografija" (1886), oraz Internet.

Kometa z 1843 roku to jedna z najwi�kszych komet Kreutza kt�re obserwowano na przestrzeni ostatnich kilkuset lat.

Z obiekt�w nale��cych do tej grupy jedynie przerasta�a j� kometa z 1882 roku (Wielka Kometa Wrze�niowa, o kt�rej zapewne napiszesz ;) ), kt�ra by�a najprawdopodobniej pozosta�o�ci� po rozpadzie komety obserwowanej w 1106 roku.

:) je�li chodzi o pojawienie si� wielkiej komety takiego pokroju jak ty opisujesz, to szansa na najbli�sze dekady jest do�� du�a. Najnowsze prace dotycz�ce powstania grupy Kreutza (Sekanina, Chodas 2004 i 2007; Knight 2008) , prognozuj� pojawienie si� superfragment�w co 50-80 lat, a ostatnia seria takich du�ych komet Kreutza pojawi�a si� w latach 60tych XX wieku :).
Tym bardziej �e na podstawie SOHO obserwujemy wzrost liczba pojawie� komet, kt�rych rozmiary j�der przekraczaj� 20 metr�w w promieniu (przek�ada si� to na jasno�� rz�du +1 do -2 mag) .

Kilka zda� na ten temat zawar�em w temacie o kometach SOHO.
http://astro-forum.org/Forum/Sungrazing-Co...oku-t24811.html

Licz�, �e w Twoim Temacie znajdzie si� szereg informacji o kometach z XX i pocz�tku XXI wieku :) Bo Temat jest Arcyciekawy (w sam raz na ma�� ksi��k�) :)

Pozdrawiam,
Ten post by� edytowany przez Michal Kusiak dnia: 27 March 2009 - 14:01
Witam,

Kometa z 1843 roku to jedna z najwi�kszych komet Kreutza kt�re obserwowano na przestrzeni ostatnich kilkuset lat.
Z obiekt�w nale��cych do tej grupy jedynie przerasta�a j� kometa z 1882 roku (Wielka Kometa Wrze�niowa, o kt�rej zapewne napiszesz ;) ), kt�ra by�a najprawdopodobniej pozosta�o�ci� po rozpadzie komety obserwowanej w 1106 roku.
(...)
Licz�, �e w Twoim Temacie znajdzie si� szereg informacji o kometach z XX i pocz�tku XXI wieku :) Bo Temat jest Arcyciekawy (w sam raz na ma�� ksi��k�) :)

Pozdrawiam,
Druga cz�� "komet XIX wieku" b�dzie zawiera� g��wnie komety: Donatiego, "Wielk� 1861 III" i oczywi�cie "Wrze�niow� 1882 III". B�d� dwie niespodzianki :D
Co do komet XX wieku, a tym bardziej komet XXI wieku - nie wiem jeszcze czy o tym napisz� :o - za�o�eniem ca�ej mojej serii by�y komety sprzed epoki fotografii . Ale planuj� jeszcze w�tek "kometarne ciekawostki" - tam uwzgl�dni� tak�e komety XX wieku.

Witam,

Druga cz�� "komet XIX wieku" b�dzie zawiera� g��wnie komety: Donatiego, "Wielk� 1861 III" i oczywi�cie "Wrze�niow� 1882 III". B�d� dwie niespodzianki :D
Co do komet XX wieku, a tym bardziej komet XXI wieku - nie wiem jeszcze czy o tym napisz� :o - za�o�eniem ca�ej mojej serii by�y komety sprzed epoki fotografii . Ale planuj� jeszcze w�tek "kometarne ciekawostki" - tam uwzgl�dni� tak�e komety XX wieku.

:brawo:
ale� si� uczta szykuje... :glodny:

pozdrawiam
Ori

:brawo:
ale� si� uczta szykuje... :glodny:

pozdrawiam
Ori

R�wnie� sie pod to podpisuj� :-] Brawo Hermes ! ! !

Druga cz�� "komet XIX wieku" b�dzie zawiera� g��wnie komety: Donatiego, "Wielk� 1861 III" i oczywi�cie "Wrze�niow� 1882 III".

Witam.
Hermesie, zanim w swej ciekawej pracy przejdziesz do pozosta�ych komet XIX w. dodam kilka zda� od siebie.
Wielka kometa z 1843 r. musia�a wywrze� na �wczesnych olbrzymie wra�enie. Sta�o si� to za spraw� jej niezwyk�ej jasno�ci i du�ej obserwowanej wielko�ci na niebie. Istnieje kilka relacji opisuj�cych jej widoczno�� za dnia, szczeg�lnie w okresie ko�ca lutego 1843 r. Z zachowanych opis�w http://cometography....ets/1843d1.html wynika spora rozbie�no�� w ocenach wygl�du komety dokonywanych przez r�nych obserwator�w. Nie mniej, jest pewne �e jej pojawienie si� budzi�o wielkie zainteresowanie w ca�ym "cywilizowanym" �wiecie, zw�aszcza �e nast�pi�o ono tylko dekad� p�niej po s�ynnej komecie Halley'a.
Natomiast w obrazach jakie pozosta�y po tamtym wydarzeniu, kometa wygl�da majestatycznie i niezmiennie. To drugie jest zapewne spowodowane tym, �e wielu autor�w odtworzy�o jej wygl�d z okresu maksimum jasno�ci i "atrakcyjno�ci" wizualnej komety.

http://www.absolutea...t_Comet_of_1843

http://www.psrd.hawa...97/History.html

http://www.nmm.ac.uk/collections/explore/o....cfm?ID=BHC4148

Na koniec, obrazek nieco nowszej generacji, ilustruj�cy w pewnej przybli�onej skali obserwowan� wielko�� Marcowej Komety.

http://www.daviddarling.info/encyclopedia/...eat_Comets.html

�ycz� powodzenia w dalszej pracy i pozdrawiam. :Salut:

Przegl�daj�c PBase.com natrafi�em na kilka skan�w map Charlesa Messiera
z trasami komet przez niego obserwowanych.

http://www.pbase.com/henkbril/messier
Ten post by� edytowany przez Limax7 dnia: 29 March 2009 - 21:56
Wielkie Komety XIX wieku - pocz�tki fotografii

Jeszcze w I po�owie XIX wieku pojawia si� fotografia - na razie jako tzw. dagerotypy. W 1840 roku J. Draper wykonuje pierwsze zdj�cie Ksi�yca. Jak niska by�a w�wczas czu�o�� tych klisz �wiadczy czas na�wietlania Ksi�yca - musia� "zdj�cie" na�wietla� 20 minut !! Niska czu�o�� wczesnych dagerotyp�w uniemo�liwia�a zrobienie dobrego zdj�cia komety. Dlatego pierwsze takie pr�by, nawet na nowych materia�ach - "mokrych" b�onach kolodionowych, da�y w 1858 roku mizerny efekt - nawet nie wiadomo, czy to, co wysz�o na zdj�ciu, to kometa. O zdj�ciach komet b�dzie dopiero w trzeciej, ostatniej cz�ci o kometach XIX wieku.

Kiedy w 1843r �wiat z niepokojem ogl�da� Wielk� Marcow� Komet�, nikt nie przypuszcza�, �e w ci�gu najbli�szych 40 lat na niebie b�d� podziwia� ca�� "flotyll�" jasnych komet. Kiedy w Polsce po II Wojnie �wiatowej mo�na by�o zobaczy� zwykle dwie ja�niejsze komety na 20 lat (np. w 1957 dwie, potem 1974 i 1976) , od roku 1843 takie komety by�y widoczne niemal rok rocznie.

Na "rozgrzewk�" mamy komety nawet ja�niejsze od 0 mag, a mimo to dzi�, przynajmniej w popularnej literaturze, informacji o nich jest niewiele:
Wielka Kometa 1844 III - widoczna pod koniec 1844 roku, ma najwi�ksz� jasno�� ok. -1 mag;
Wielka Czerwcowa Kometa 1845 I - r�wnie� osi�ga jasno�� ok. -1 mag; wreszcie
Wielka Kometa 1854 II - ma jasno�� "tylko" 0 mag.

Zaczyna si� "parada" jasnych komet.

15 lat po WK 1843, 2 czerwca 1858 roku w�oski astronom Giambattista Donati (1826-1873), obserwuj�c we Florencji niebo przez teleskop dostrzeg� w Lwie ma�� i s�ab� mglist� plamk� (ok. +8 mag). Akurat w najbli�szej okolicy nie ma innych obiekt�w tego typu (kt�re s� w katalogu Messiera), wi�c szybko stwierdzi�, �e odkry� now� komet� - znajdowa�a si� w odleg�o�ci zaledwie 23' od do�� jasnej (4.3 mag) gwiazdy lam Leo (Alter).
Oto fragmenty opis�w komety z dawnych ksi��ek:

"(...) Jako s�aba mg�a w pocz�tku, dopiero po dwu przesz�o miesi�cach da�a si� bez lunet dojrze�; stopniowo rozwijaj�cy si� warkocz doszed� do najwi�kszej �wietno�ci w kilka dni po przej�ciu perihelium, przewy�szaj�c w blasku komet� z r. 1811. Obok warkocza pojawi�y si� dwa drugorz�dne promienie �wietlne, z j�dra wyp�ywa�y strugi materyi b�yszcz�cej, otaczaj�c je sp�rodkowymi p�kolami, a gdy zewn�trzne blad�y, nowe od j�dra wst�powa�y w ich miejsce, przed�u�aj�c si� potym w d�ugi rozdwojony warkocz. (...)

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_51967.jpg

(...) Chacornac naliczy� osiem takich, stopniowo znikaj�cych pier�cieni. Zanim te wytwory zmniejsza� si� zacz�y, kometa po przej�ciu perihelium szybko posun�a si� ku p�kuli nieba po�udniowej i znik�a dla poziomu Europy. Na p�kuli po�udniowej jeszcze d�ugo by�a widziana. Droga jej eliptyczna obliczona zosta�a na 2000 lat obiegu (...)

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_20094.jpg

(...)Wszyscy kt�rzy pami�taj� s�awn�, komet� z r. 1811, przyznaj�, �e co do �wietno�ci serca i wielko�ci g�owy, by�a pi�kniejsz�,, ale co do d�ugo�ci i wspania�o�ci warkocza, komecie DONATEGO przyzna� nale�y pierwsze�stwo.
Od po�owy Wrze�nia, widzieli wszyscy astronomowie, �e si� warkocz zacz�� dzieli� na dwa, z kt�rych g��wny �wietniejszy, mia� d�ugo�ci jak wy�ej, a drugi s�abszy, by� o wiele d�u�szym, i wed�ug obserwacyj BONDA w Kembrycz (Cambridge) w Zjednoczonych Stanach, wynosi� 55 stopni, czyli przesz�o 11 milijon�w mil, gdy warkocz g��wny mia� tylko 35� t. j. 7.5 milijon�w mil geogr. (...)"

Zamieszczone wy�ej ilustracje pochodz� z ksi��ek z XIX wieku i przedstawiaj� komet� w zbli�eniu z Arkturem na odleg�o�� ok. 4 stopni.
Warto jeszcze doda� ilustracj�, przedstawiaj�ca teleskopowy widok g�owy komety Donatiego (z 9 i 10 pa�dziernika 1858r):

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_25729.jpg

Kometa Donatiego by�a widoczna w teleskopie do marca 1859 roku (tylko na po�udniowej p�kuli Ziemi) . ��cznie widziano j� przez 275 dni, w tym ok. 112 dni - go�ym okiem.
Oto jej dane orbitalne:
P = 30-09-1858
q = 0.5785
e = 0.9963
i = 116.9�
T = 1951 lat

W 1860 roku pojawia si� Wielka Kometa 1860 III.
W drugiej po�owie maja ta kometa ma jasno�� ok. +6 mag, ale zostaje odkryta dopiero 18 czerwca, gdy osi�ga jasno�� ok. +0.5 mag warkocz d�ugo�ci 20 stopni (niestety, przez kilka tygodni jej elongacja jest mniejsza od 15 stopni, co utrudnia obserwacje). Ostatnia obserwacje komety - w ko�cu lipca.

Nast�pny rok i mamy Wielk� Komet� 1861 III. Zosta�a odkryta przez australijskiego mi�o�nika astronomii Johna Tebbutta 13 maja 1861 roku.. Przez kilka tygodni w maju i czerwcu prawie nie zmienia swego po�o�enia na niebie (przy deklinacji -30�, co uniemo�liwia obserwacje w Europie), przy niemal sta�ej elongacji 50 stopni (od S�o�ca). Mimo, �e jej peryhelium jest do�� odleg�e od S�o�ca (0.82 AU) kometa staje si� jedn� z ja�niejszych i efektowniejszych w tamtym czasie (po komecie Donatiego). Pod koniec czerwca zbli�a si� do S�o�ca (na niebie, nie w rzeczywisto�ci), a jej jasno�� wzrasta do -1 mag. Kometa ma wyj�tkowo "urodziwe" warkocze:

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_29967.jpg
Czy kometa o jasno�ci -1 mag mo�e tak roz�wietli� w nocy krajobraz ? Niekt�re �r�d�a podaj� jednak wi�ksz� jasno�� komety, nawet -5 mag

Cytat z ksi��ki:
"(...) Na wzmiank� zas�uguje tu kometa z r. 1861, obdarzona d�ugim podw�jnym warkoczem, kt�ra, id�c z po�udniowej p�kuli przy nachyleniu drogi prawie prostopad�ym do p�aszczyzny ekliptyki, nagle zab�ys�a dla Europy 30 czerwca po zachodzie s�o�ca z rozwini�tym ju� zupe�nie warkoczem. Zgas�a ona szybko, cho� lunetami jeszcze d�ugo by�a obserwowana..."

Niezwykle ciekawie wygl�da w teleskopie g�owa komety. Oto dwie ilustracje, wykonane w odst�pie dw�ch dni:

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_734.jpg

Na pocz�tku lipca d�ugo�� warkocza komety przekracza 100 stopni !! Elongacja komety wzrasta do prawie 80 stopni i pozostaje niemal sta�a przez kolejne dwa miesi�ce. By�a obserwowana do wrze�nia 1861 r. Najciekawsze dane orbitalne:
P = 12-06-1861
q = 0.822 AU
e = 0.985
T = 409 lat

Mija kolejny rok i mamy nast�pn� jasn� komet�: 1862 III.
Zosta�a odkryta 15 lipca 1862 roku. Pod koniec sierpnia ma jasno�� +1.5 mag przy elongacji ponad 70 stopni. D�ugo�� warkocza osi�ga ponad 30 stopni. By�a obserwowana do 27 pa�dziernika 1862.

"(...) R�wnie�, jak Donati'ego, zajmuj�ca co do zmian, odbywaj�cych si� oko�o j�dra, by�a kometa z r. 1862, w kt�rej, podobnie jak niegdy� w komecie Halley'a, zauwa�y� Snhmidt ruch wahad�owy �wietnego wyp�ywu z j�dra, odbywaj�cy si� w okresie trzydniowym. Warkocz jej, maj�cy jak zwykle kierunek od s�o�ca poza j�drem, zmieni� go nast�pnie o 15�, przy utworzeniu si� warkocza drugorz�dnego. �cis�e spostrze�enia tej komety pozwoli�y do�� dok�adnie obliczy� czas jej obiegu na lat 12l.5..."

W tym miejscu warto doda�, �e ta Wielka Kometa ta znana jest jako Swift-Tuttle i uwa�ana za "matk�" Perseid�w. Oto jej dane (z 1862 roku):
P = 23-08-1862
q = 0.963
e = 0.960
i = 119.6�
T = 121 lat
Znany astronom Brian Marsden ok. 1980 roku przypomina t� komet� - kt�ra by�a jasna i mog�a znacznie zbli�a� si� do Ziemi (Ziemia przecina orbit� komety w�a�nie w po�owie sierpnia - wtedy mamy Perseidy). Wszystko wskazywa�o na to, �e mo�e si� pojawi� w 1982 roku. Ponownie oblicza czas jej obiegu i otrzymuje wynik niemal dok�adnie 120 lat. Jednak Marsden ma pewn� w�tpliwo�� - nie mo�e dopasowa� do niej komety z poprzedniego pojawienia (czyli z ok. 1742 roku). Jedyna kt�ra by pasowa�a, to kometa 1737 II. Uwzgl�dniaj�c po�o�enia tej komety (z 1737 roku) i zak�adaj�c, �e to ta sama co 1862 III, Marsden podaje "rezerwowe" pojawienie si� komety - na rok dopiero 1992. I rzeczywi�cie - komety tej w 1982 roku nie ma, pojawia si� w 1992 roku i jako 1992XXVIII przez peryhelium przechodzi w grudniu1992 roku ( i jasno�� tylko +5 mag).
Mamy ciekaw� sytuacj�: trzy pojawienia komety Swift-Tuttle (1737, 1862 i 1994) - bardzo podobne elementy orbitalne z wyj�tkiem czasu obiegu: dla pojawienia z 1737 wychodzi czas 127.7 lat; dla pojawienia w 1862 - 120.0 lat, a dla ostatniego w 1992 - a� 135 lat

W roku 1865 na niebie wida� nast�pna jasn� komet� - Wielk� Po�udniow� Komet� (1865I) - wystarczy tylko poda� jej maksymaln� jasno�� - w styczniu ja�niejsza od +1 mag, a 17 stycznia osi�ga swoj� najwi�ksz� jasno��= -12 mag !!! niestety bardzo blisko S�o�ca (tylko 1.5 stopnia) ale i tak jest widoczna w dzie�...

----------------------------------------------------------
Wielkie Komety ko�ca XIX wieku b�d� "na deser" - w ostatniej cz�ci o kometach XIX wieku i ich fotografiach.

Witam,

oto "ciekawostka" - szukaj�c w internecie pewnych danych dotycz�cych jednego z odkrywc�w komet, znalaz�em tak� informacj� dotycz�c� lat urodzin i �mierci Jerome'a Coggii :o

Wiem, �e astronomowie, przebywaj�cy na �wie�ym powietrzu d�ugo �yj� (patrz - Kopernik czy Heweliusz w swoich czasach), ale tu chyba jest przesada... :Boink:

P.S. Ca�e szcz�cie, �e Robert w swoim konkursie nie da� (jeszcze...) pytania o Coggi�, bo chyba nikt nie zdoby� by maksymalnej ilo�ci punkt�w. :D
Ten post by� edytowany przez Hermes1937 dnia: 01 April 2009 - 15:59
Komety XIX wieku - pocz�tki fotografii (doko�czenie)

Przez prawie 30 lat (od wykonania pierwszych fotografii) wykonanie zdj�cia komety by�o prawie niemo�liwe. Dopiero po wynalezieniu ok. 1871 roku "suchych" p�yt bromosrebrowo-�elatynowych) oraz po zbudowaniu wi�kszych refraktor�w, zdj�cia komet pod koniec XIX wieku by�y ju� zaskakuj�co dobre. W 1889 roku G. Eastman rozpocz�� produkcj� materia��w na elastycznym pod�o�u, nazywanym filmem - dzi�ki temu zacz�to wykonywa� zdj�cia komet w wielu obserwatoriach .

Od Wielkiej Komety z 1865 roku mija prawie 10 lat bez jaki� szczeg�lnie jasnych komet.
Zbli�a si� kolejna jasna kometa - jest rok 1874. Francuski astronom Jerome Coggia (1849-1919) 17 kwietnia 1874 roku odkrywa komet� (C/1874 H1 = 1874 III) jako obiekt ok. +8 mag. Kometa jest do�� daleko i od S�o�ca, i od Ziemi (elongacja >60 stopni) - dlatego w ci�gu miesi�ca ma�o zmienia swoja pozycj� w�r�d gwiazd. Na pocz�tku czerwca staje si� widoczn� go�ym okiem (ca�y czas jej deklinacja przekracza +65�). Przez peryhelium (q=0.68AU) przechodzi 9 lipca 1874; dwa tygodnie p�niej jest najbli�ej Ziemi (0.30 AU = 44 mln. km), i jednocze�nie jest mi�dzy Ziemi� a S�o�cem. Elongacja maleje do 2 stopni !! - ale jasno�� si�ga nawet 0 mag. Poniewa� warkocz komety jest skierowany w stron� Ziemi, jest do�� d�ugi (ponad 40 stopni).

"(...). Droga tej komety, obliczona przez Hepperger'a z Wiednia, okaza�a si� elips� nadzwyczajnie wyd�u�on� z obiegiem lat 13707,9..."
(Zaskakuj�ce - w dzisiejszych katalogach komet podany jest okres obiegu tej komety na... 13706 lat!!! Mimo�r�d bliski jedno�ci: e = 0.9988)

Niezwyk�y wygl�d ma g�owa, co szczeg�lnie dobrze wida� to na rysunku z astronomicznej ksi��ki z 1886 roku - "Kosmografia":
http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_4550.jpg

Pod koniec XIX wieku zaczyna si� ostatnia (w tamtym wieku) defilada bardzo jasnych komet. W ci�gu zaledwie 3 lat (1880-1882) podziw b�d� wzbudza� a� cztery Wielkie Komety.

31 stycznia 1880 roku, na po�udniowej p�kuli nieba, zostaje odkryta Wielka Po�udniowa Kometa (C/1880 C1 = 1880 I) jako obiekt 0 wielko�ci (!!) w odleg�o�ci zaledwie 7-8 stopni od S�o�ca. Jak si� szybko okaza�o, by�o to ju� dwa dni po przej�ciu przez peryhelium. 2 lutego kometa mia�a warkocz d�ugo�ci 40 stopni, kilka dni p�niej - ponad 50 stopni.
Wcze�niej - przez prawie ca�y stycze� - trudno by�o by komet� dostrzec z powodu po�udniowej deklinacji ok. -60 stopni. Pod koniec stycznia jest coraz bli�ej r�wnika i lepiej widoczna. 28 stycznia kometa "muska" S�o�ce; przechodzi zaledwie 0.4 stopnia od S�o�ca i osi�ga jasno�� prawie -13 mag!! Jasno�� potem szybko spada i pod koniec lutego mo�e by� obserwowana tylko w teleskopach. Ale jeszcze 14 lutego, gdy by�a z trudem widoczna go�ym okiem, mia�a warkocz d�ugo�ci ponad 30 stopni !

" (...) Jako� w r. 1880 spostrze�ono na p�kuli po�udniowej �wietn� bardzo komet� blisko s�o�ca i, mimo kr�tkiego czasu spostrze�e�, droga jej obrachowana zosta�a; wykaza�a ona wielkie podobie�stwo do drogi komety z r. 1843. Eachunek Meyer'a z Gienewy czyni prawdopodobnym przypuszczenie, �e to by�a kometa z r. 1843, powracaj�ca po 37 latach; drogi bowiem obu s� bardzo zbli�one, jak to z por�wnania obliczonych element�w spostrzec mo�na (...) "

Autor ksi��ki wysnuwa przypuszczenie, �e Wielka Po�udniowa Kometa z 1880 roku to ta sama, co Wielka Marcowa z 1843 !!! Istotnie, niekt�re dane orbitalne obu komet s� podobne, ale ich czasy obieg�w zwi�zane z ich mimo�rodami (odpowiednio 0.9998 i 1.0000) r�ni� si� za bardzo, aby uzna� "pokrewie�stwo" tych komet.

W po�owie 1881 roku na niebie zn�w mamy jasn� komet� (C/1881 K1 = 1881 III). Co za wyj�tkowy zbieg okoliczno�ci !! Odkrywa j� Tebbutt - dok�adnie po 20 latach od jego poprzedniej komety (1861 II) - tym razem 13 maja 1881 (niekt�re �r�d�a podaj� dat� 22 maja). Kometa znajduje si� w gwiazdozbiorze Rylca na po�udniowym niebie i w Europie jej dostrze�enie jest niemo�liwe. W po�owie czerwca kometa przechodzi przez peryhelium (0.74 AU) i niemal w tym samym momencie jest najbli�ej Ziemi (0.28AU = 43 mln. km). I zn�w kolejna kometa jest mi�dzy Ziemi� a S�o�cem, a jej elongacja maleje do ok. 6 stopni. Jasno�� nie jest mo�e imponuj�ca - +2 mag, ale kiedy w nast�pnych tygodniach przechodzi na p�nocne niebo, jest widoczna ze wspania�ym i d�ugim warkoczem:

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_35330.jpg
Z lewej - jedna ze znanych ilustracji przedstawiaj�c� komet� w nocy 25/26-06-1881; obok jasna gwiazda to Del Aur, z prawej - droga komety wg rysunku z XIX wieku.
Go�ym okiem jest widoczna do ko�ca lipca.

Kolejny rok - 1882 - to rok dw�ch wspania�ych komet.
Kometa Wellsa (C/1882 F1 = 1882 I) zosta�a odkryta przez Wellsa w marcu jako obiekt +8 mag w gwiazdozbiorze Herkulesa. Efektownie by�a widoczna podczas widocznego w Egipcie ca�kowitego za�mienia S�o�ca w dniu 17 maja 1882 r. Mia�a jasno�� +3 mag a jej elongacja wynosi�a ponad 50 stopni. Podczas tego za�mienia odkryto inn� komet� (do�� blisko S�o�ca), kt�rej dano oznaczenie X/1882 K1. T� komet� widziano tylko ten jeden raz. Do�� cz�sto uto�samia si� jednak Komet� Za�mieniow� 1882 z komet� Wellsa.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_37095.jpg
Widok komety Wellsa w Egipcie.

Kometa Wellsa przechodzi przez peryhelium 11-06-1882 w ma�ej odleg�o�ci od S�o�ca Ciekawe s� dane orbitalne tej komety:
P = 11-06-1982
q = 0.0608
i = 73.8�
e = 0.9999
dla tych danych otrzymujemy odleg�o�� komety w aphelium a� 20000 AU, a czas obiegu mo�na oceni� na 1000000 lat !!! Podczas zbli�enia do S�o�ca kometa osi�ga jasno�� ok. -7 mag (ale przy elongacji tylko ok. 3 stopni) - d�ugo�� warkocza wynosi�a 45 stopni. Kometa by�a widoczna go�ym okiem do lipca 1882 r.

Podczas obserwowania komety Wellsa nikt nie wiedzia�, �e do S�o�ca zbli�a si� super-kometa. W maju jest w gwiazdozbiorze Oriona, wi�c z Europy nie mo�na jej by�o zobaczy�.
Od pocz�tku lipca mog�a by� widoczna go�ym okiem, jednak nadal przebywa w gwiazdozbiorach nieba zimowego - ciekawostka: 1 lipca 1882 r mia�a jasno�� ok. +5 mag b�d�c w odleg�o�ci a� 430 mln km od Ziemi i 300 mln. km. od S�o�ca. Pod koniec sierpnia kometa ma jasno�� +1 mag, a elongacja (od wielu tygodni) jest niewielka - ok. 32�.
Kometa zostaje po raz pierwszy dostrze�ona na pocz�tku wrze�nia 1882 r rano, na Przyl�dku Dobrej Nadziei, jednak oficjalnie podaje si� za odkrywc� astronoma z Kapsztadu, Williama Finaly (data = 7 wrze�nia 1882). P�niej otrzyma�a nazw�: Wielka Wrze�niowa Kometa 1882, (oraz oznaczenie 1882 II = C/1882 R1).
Kometa zbli�a si� do S�o�ca, jej jasno�� szybko ro�nie i w dniach 13 - 21 wrze�nia ma jasno�� wi�ksz� od -3 mag. Niezwyk�y widok ujrzano rano 17 wrze�nia 1882 - kometa by�a doskonale widoczna w dzie�, tu� obok S�o�ca (poni�ej 1 stopnia !!), osi�gaj�c jasno�� a� -16 mag !!
W ci�gu kolejnych trzech tygodni jej jasno�� spada do 0 mag, elongacja wzrasta do 40 stopni; nadal ozdob� komety by� wspania�y i bardzo d�ugi warkocz. Na niebie mia� ponad 30 stopni, a w rzeczywisto�ci kilkaset milion�w. km !!! Kometa nie zbli�y�a si� do Ziemi na mniejsz� odleg�o�� ni� 0.98 AU, a mimo to by�a widoczna go�ym okiem przynajmniej do ko�ca stycznia 1883 r.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_8072.jpg
Powy�ej - droga komety na niebie, zamieszczona w ksi��ce Flammariona "Astronomia popularna" z 1890 roku:

Oto dane orbitalne komety:
P = 17-09-1882
q = 0.00775
e = 0.9999
i = 142�
T = 761 lat

W literaturze astronomicznej znalaz�o si� du�o opis�w komety oraz jej rysunki. W ksi��ce Newcomba z 1907 roku, kilkadziesi�t lat temu znalaz�em ma�� ilustracj� przedstawiaj�c� t� komet�. mia�em wra�enie, �e nie jest to rysunek, a fotografia, ale pewno�ci nie mia�em. Na zdj�ciu by�y widoczne gwiazdy - niestety, nie uda�o mi si� ich zidentyfikowa�. Dopiero w 2008 roku w internecie znalaz�em t� sam� ilustracj� w wi�kszej rozdzielczo�ci i wtedy przekona�em si�, �e to prawdziwa fotografia komety z 1882 roku !! By�y k�opoty z identyfikacj� gwiazd - nale�y przypomnie�, �e �wczesne emulsje fotograficzne by�y "�lepe" (tzn. niemal nieczu�e na kolor czerwony) i jasno�ci gwiazd na zdj�ciu (a w�a�ciwie ich "rozmiar" na kliszy) nie odpowiada rzeczywistej jasno�ci wg dzisiejszych katalog�w.

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_42368.jpg

Z lewej strony - znana ilustracja komety z ksi��ki z XIX wieku, a prawej - autentyczne zdj�cie komety. Warto zaznaczy�, �e to zdj�cie wykonano 7 listopada 1882 roku - 1.5 miesi�ca po maksymalnej jasno�ci !!! Jest podobie�stwo rysunku do fotografii ?. D�ugo�� warkocz na zdj�ciu wynosi ok. 18� - niemal tyle, co odleg�o�� mi�dzy dwiema znanymi gwiazdami w Orionie - Betelgeuse i Rigelem.

To zdj�cie jest dobrym przyk�adem, jak r�ni�y si� dawne materia�y fotograficzne pod wzgl�dem barwoczu�o�ci od dzisiejszych (panchromatycznych czy super-panchro) i dlaczego mo�na mie� trudno�ci z ich identyfikacj�.
Je�li dzi� zaznaczy� na zdj�ciu dwie gwiazdy r�ni�ce si� np. o 2 mag (np. 4 i 6 mag), to bez trudu mo�na oceni� zar�wno jasno�ci gwiazd znajduj�ce si� pomi�dzy tymi "wzorcowymi" jak i nieco ja�niejsze i nieco s�absze o tych dw�ch wybranych. A na tym zdj�ciu ?

Na zdj�ciu zaznaczy�em niekt�re gwiazdy wed�ug katalogu SAO. "Najja�niejsz�" gwiazd� na zdj�ciu z komet� 1882 II jest "na pewno" 155713 (na dole zdj�cia, z lewej) - ma 4.6 mag. Praktycznie t� sam� jasno�� ma znajduj�ca si� jeszcze ni�ej 155785. Wyra�nie s�absze s� 136871 i podobna do niej 177840.
A w rzeczywisto�ci ? 155785 ma jasno�� +3.6 mag, jest wi�c o 1 mag ja�niejsza (a nie s�absza) od tej "najja�niejszej". 177840 ma jasno�� +4.7 mag (niemal identyczn� z 155713), a druga z "najs�abszych" ma jasno��... +2.0 mag !!! Zaskakuj�ce ? Dodam tylko typy widmowe tych gwiazd i teraz b�dzie wszystko jasne: 155713 = B8, 155785 = K0, 177840 = B2 i 136871 = K2.
Warto tylko doda�, �e zdj�cie komety 1882 II wykonano na Przyl�dku Dobrej Nadziei przez Davida Gilla - po�yczy� aparat fotograficzny od miejscowego fotografa i przymocowa� do teleskopu !! Aparat mia� obiektyw �rednicy 5 cm i ogniskowej ok. 22 cm. Mo�e to odpowiada� kliszy formatu 13x18 cm. Czas na�wietlania zdj�cia by� d�u�szy od 20 minut. Jasno�� komety wg dzisiejszych efemeryd wynosi�a +3 mag. Czy jednak w rzeczywisto�ci nie by�a ja�niejsza ?

Powr�c� na zako�czenie do komety 1881 III (Tebbutta). Jak podaj� �r�d�a astronomiczne, pierwsz� komet�, kt�rej wykonano udane zdj�cia, by�a w�a�nie kometa Tebbutta. I szukaj�c materia��w podczas pisania tych post�w znalaz�em w internecie to zdj�cie !! Poniewa� kopia nie by�a zbyt dobrej jako�ci (w kolorze sepii i do�� ciemna), poka�� to zdj�cie po przekszta�ceniu do wersji czarno-bia�ej i negatywowej - lepiej wida� gwiazdy i sam warkocz:

http://astro-forum.org/Forum/uploads/1237250446/gallery_14903_3_28607.jpg

Zaznaczona gwiazda - SAO13788 - ma jasno�� +4.8 mag. Gwiazdki oznaczone "1", "2" i "3" maj� jasno�ci odpowiednio +6.8, +7.8 i +6.8 mag. I tu wida�, �e "s�absza" na zdj�ciu "3" jest w rzeczywisto�ci tej samej jasno�ci, co "1". S�aba gwiazda obok "3" ma jasno�� zaledwie +9.7 mag.
Obok gwiazdy 13788 jest 13760 (+8.2 mag) - na zdj�ciu w og�le nie wysz�a, bo ma typ K2...
To zdj�cie 30 czerwca 1881 r wykona� Pierre Jules Cesar Jansen we francuskim obserwatorium w Meudon (Francja). U�y� kamery o �rednicy obiektywu 27.5 cm i jasno�ci F/3. Czas na�wietlania ok. 30min. D�ugo�� warkocza na zdj�ciu 2.5 mag.

---------------------------------------------------------------------
To ju� ostatnia zaplanowana cz�� cyklu po�wi�conego portretom dawnych komet. Nied�ugo przedstawi� jeszcze jedn�, dodatkow� cz�� - "kometarne ciekawostki". Mo�e tam znajd� si� informacje o niekt�rych wsp�czesnych kometach, tak�e o obserwacjach komety Halley'a w 1986 r.

--
Edit: poprawi�em dat� urodzin Coggi oraz
W ci�gu zaledwie 3 lat (1860-1862) podziw b�d� wzbudza� na
W ci�gu zaledwie 3 lat (1880-1882) podziw b�d� wzbudza�
Ten post by� edytowany przez Limax7 dnia: 07 April 2009 - 22:42
To si� czyta jak dobr� ksiazke o historii komet.

To si� czyta jak dobr� ksiazke o historii komet.

Zgadza si�, Leszku wyj��e� mi to z ust :)

Podobne

Template provided by Designs by Darren Opracowanie Marketing w Internecie dla Odszkodowanie za dziurę w drodze