S�o�ce - kr�tka instrukcja obs�ugi ...czyli jak bezpiecznie obserwowa�!

Home

Odszkodowanie za dziurę w drodze

http://img167.imageshack.us/img167/4474/slonceinstrukcja1gu0.jpg

(Ten przewodnik autostopowy to kr�tki opis dla wszystkich wra�ych podniet s�onecznych. Prosz� o wysy�anie mi PW ze wszelkimi niedoci�gni�ciami, pomy�kami, przekr�tami i innymi niecnymi sugestiami - a ja szybko opis uzupe�ni�/poprawi�/wykre�l�!)

Podzi�kowania dla wszystkich user�w AF za pomys� otwarcia nowego dzia�u!

1. WST�P
S�o�ce - jak i czym bezpiecznie obserwowa� 'dzienn� gwiazd�'.

Nasze S�o�ce jest niedalek� (150 mln km od nas) gwiazd�.
Co ciekawe, nasze S�o�ce jest gwiazd� zmienn� - jej zmiana jasno�ci jest rz�du 0,1 procenta. Przyczyny tych zmian mo�na amatorsko zaobserwowa�, poniewa� nasza Dzienna Gwiazdeczka przeci�tnie jest wielko�ci oko�o 32 minut k�towych, czyli ca�kiem du�o.
Dzi�ki temu, nawet przez najmniejszy sprz�t optyczny (oczywi�cie odpowiednio zabezpieczony!) mo�emy obserwowa� r�ne ciekawe szczeg�y i zjawiska na jej widocznej powierzchni, zwanej fotosfer�.
Jak wi�c bezpiecznie napawa� si� widokiem S�o�ca??

2. BEZPIECZE�STWO I NIEBEZPIECZE�STWO

Nawet zwyk�e patrzenie na S�o�ce w pogodny dzie� mo�e by� niebezpieczne. Patrz�c bezpo�rednio na nasz� dzienn� gwiazd� mo�emy dostarczy� sobie okolo 4 miliwat�w energii na siatk�wk�, co ju� wystarcza do lekkiego podgrzania tej cz�ci oka. Zwyk�e lornetki potrafi� 'dostarczy�' kilkaset razy wi�cej energii do oka, zabijaj�� (lub lepiej - jaraj�c) kom�rki siatk�wki niemal natychmiast.

Dlatego NIE WOLNO obserwowa� S�o�ca bez odpowiednich filtr�w lub metod przez jakikolwiek sprz�t optyczny! Ko�czy si� to natychmiastowym wypaleniem siatk�wki w oku - a co za tym idzie natychmiastow� �lepot�.

W przypadku je�li przypadkiem zdarzy si� nam 'b�ysn��' S�o�cem po oku nale�y natychmiast przerwa� obserwacje i zg�osi� si� do lekarza okulisty na badania (je�li nie znamy �adnego, kt�ry 'jest pod r�k�', to w wielu centrach handlowych jest optyk i tam cz�sto lekarz okulista do us�ug).Je�li spojrza�o si� na S�o�ce tylko przez u�amek sekundy to jest du�a szansa, �e nic si� nie sta�o - a wszelkie objawy (pieczenie, b�l, problemy z widzeniem itp.) ust�pi�.

3. BEZPIECZNE METODY OBSERWACJI S�O�CA (TELESKOPY, FILTRY itp.)

Na szcz�cie istnieje wiele bezpiecznych metod obserwacji S�o�ca, kt�re nie s� zbyt drogie a s� bardzo �atwe do zastosowania.

Metoda projekcji
Jest to jedna z najstarszych metod bezpiecznych (prawie) obserwacji S�o�ca. Polega ona na obserwacji ekranu ustawionego za okularem teleskopu. Poni�szy link przedstawia takie rozwi�zanie:

http://img366.imageshack.us/img366/2101/sunprojectionnormal1ea5.gif
(�r�d�o - http://www.eaas.co.uk/astro_photos/Sun/sun...tion-normal.gif)

Metoda ta mo�e nagrza� sprz�t optyczny - co w skrajnym przypadku mo�e uszkodzi� optyk� teleskopu lub okularu. Dlatego zaleca si� w przypadku stosowania tej metody robienie przerw na 'och�od�' (odsuwaj�c teleskop w cie�).

Kamera Hegerberga
W skr�cie i uproszczeniu to wariant metody projekcji.
Osobi�cie nie stosowa�em, ale przez wielu ekspert�w z tego forum uznawana jest za bardzo bezpieczn� metod�.
Wi�cej mo�na znale�� pod tym linkiem z naszego forum:

http://astro4u.net/yabbse/index.php?topic=...41940#msg141940

Filtry s�oneczne
Filtry s�oneczne to zdecydowanie najbardziej polecana metoda obserwacji S�o�ca. Rozr�niamy zasadniczo dwa rodzaje filtr�w s�onecznych - aperturowe i okularowe.

Filtry aperturowe to rodzaj filtr�w zak�adanych na apertur� (czyli 'prz�d') teleskopu. Takie filtry przepuszczaj� jedynie drobny u�amek �wiat�a s�onecznego - reszta jest odbijana. Jest to bezpieczny, tani i zalecany system obserwacji S�o�ca dla wszystkich pocz�tkuj�cych i bardziej zaawansowanych.
Takie filtry mog� by� wykonane ze specjalnej folii albo specjalnie przyciemnionego szk�a (ostatnio r�wnie� pojawi�y si� twarde filtry polimerowe, nie s� one jeszcze dost�pne u nas w kraju).

Cech� szczeg�ln� takich filtr�w jest ich niska cena.
Najpopularniejsza u nas w kraju jest tzw. folia Baadera
Cena tej folii oscyluje w granicach 10 z� za kwadrat folii 10x10cm, jest wi�c to bardzo tani zakup. Przynajmniej dwa internetowe sklepy ze sprz�tem astronomicznym prowadz� sprzeda� tej folii.

http://img178.imageshack.us/img178/4648/c9p3392td3.jpg
Folia Baadera na lornetce - tak, to to 'srebrne'!

Folia Baadera sprzedawana jest w dw�ch wersjach - ND 5 (stopie� przepuszczania �wiat�a to 0.00001) i ND 3,8 (transmisja transmisja 0.00016). Ta druga ma zastosowanie wy��cznie fotograficzne. Pocz�tkuj�cym oraz do og�lnych zastosowa� obserwacyjnych polecam zakup folii ND 5.
http://www.baader-pl...ofi_start_e.htm - link do producenta tej folii. Pami�tajmy, �e otrzymujemy sam� foli� - trzeba do niej wykona� jeszcze odpowiedni� i solidn� opraw� (tak, aby folia nie uciek�a przy byle podmuchu wiatru).

Pami�tajmy, �e taka folia jest do�� delikatn� rzecz�, dlatego trzeba dba� o ni� i przed ka�dym za�o�eniem filtra na teleskop nale�y sprawdzi�, czy nigdzie nie jest przedziurawiona. Tak czy inaczej, zaleca si� wymian� folii po dw�ch - trzech latach u�ytkowania na now� (koszt nie jest du�y, wi�c to chyba �aden problem!). Ostatnio w sprzeda�y w r�nych miejscach pojawi�y si� r�wnie� folie od razu w oprawie do konkretnej �rednicy teleskopu - jest to propozycja dla leniwych. :)

Innym do�� popularnym rozwi�zaniem jest filtr szklany.Taki filtr to warstwa szk�a, na kt�r� napylono specjaln� warstw�, przepuszczaj�c� odpowiedni u�amek �wiat�a. Takie filtry s� ju� dro�sze - rz�du kilkudziesi�ciu - kilkuset z�otych (w zale�no�ci od wielko�ci filtra). Ich trwa�o�� to oko�o 5 - 15 lat (w zale�no�ci od tego jak producent podaje).
Takie filtry s� nieco bardziej wytrzyma�e od folii Baadera, ale te� bardzo kruche, dlatego trzeba uwa�a� by taki filtr szklany nie upad� przypadkiem (co mi si� zdarzy�o - filtr upad� z 1 metra i si� rozbi�!).
http://www.thousandoaksoptical.com - przyk�adowa strona producenta m.in. filtr�w szklanych s�onecznych.

A co z dyskietkami, okopconymi szk�ami, p�ytami cd? Pono� niekt�rzy ich u�ywaj� - jednak�e nie zalecam ich stosowania, bo nie do��, �e nie zosta�y przystosowane do obserwacji s�onecznych, to jeszcze mog� przepuszcza� sporo promieniowania UV albo podczerwonego, a nawet mog� mi�� drobne defekty (dziurki, przetarcia, os�abienia itp.) w swej strukturze, przez kt�re mocne �wiat�o mo�e si� przedostawa�. Dlatego odradzam stosowanie takich rozwi�za�!

'Teleskop s�oneczny' z prawie niczego ---> tak to mo�liwe i bezpieczniejsze od dyskietek i p�ytek CD!
Je�li nie masz naprawd� niczego, a na S�o�cu jest w�a�nie bardzo du�a plama s�oneczna, to mo�esz skonstruowa� teleskop z... prawie niczego. Zrobisz to w kilka minut. Przydatne r�wnie� w trakcie za�mienia. Doskona�a alternatywa dla p�ytek CD, okopconych szkie�ek i dyskietek. Jest to tzw. camera obscura.
Wi�cej na:
http://astro-forum.o...showtopic=22403

Filtry s�oneczne okularowe nie s� dzi� prawie w og�le stosowane i zaleca si� je od razu wyrzuci� do �mietnika. Mo�liwe, �e drogi czytelniku zakupisz taki filtr z jakim� 'profesjonalnym' teleskopem z allegro - st�d ta przestroga.
Zak�ada si� je na okular teleskopu, co oznacza, �e pada na� skupione (niczym w lupie) mocne �wiat�o s�oneczne i bardzo je rozgrzewa. Wcze�niej czy po�niej doprowadzi to do stopienia takiego okularu (ze skutkiem wiadomym).

Inn� grup� filtr�w okularowych s� specjalne filtry, kt�re dzia�aj� z filtrem aperturowym, pozwalaj�c na dostrze�enie wi�kszej ilo�ci szczeg��w na powierzchni S�o�ca. Takim przyk�adem jest filtr Baader Solar Continuum, stosowany przez mighty s�onecznika Tadzielop�lozzza.
Ja sam stosuj� dwa filtry okularowe (do sp�ki z filtrem aperturowym) - czerwony RG-610 i Fringe Killer. Podnosz� one nieco kontrast granulacji.

Istniej� jeszcze inne, bardziej zaawansowane i kosztowne zestawy filtr�w, pozwalaj�cych na bardziej 'profesjonalne' obserwacje - jednak nie mia�em z nimi nigdy do czynienia, wi�c nie b�d� si� wypowiada� (zreszt� kupowane s� przez tych, co si� nie�le znaj� na astronomii amatorskiej!).

Wyb�r teleskopu lub lornetki
Nasza dzienna gwiazda jest bardzo jasnym i du�ym cia�kiem niebieskim.
Dlatego te� S�o�ce nie jest wymagaj�cym obiektem je�li chodzi o jako�� i wielko�� teleskopu. Nawet najmniejsza i najbardziej licha luneta czy lornetka mo�e pokaza� ca�kiem du�o ciekawych obiekt�w na S�o�cu.
Oczywi�cie, im wi�kszy (aperturowo) teleskop i im lepsze okulary, tym wi�cej b�dzie nam dane dostrzec (oczywi�cie w odpowiednich warunkach pogodowych).
Dlatego te� obserwacje S�o�ca nie s� tak bardzo wymagaj�ce jak obserwacje odleg�ych mg�awic i galaktyk.

Teleskopy s�oneczne
Oddzieln� grup� teleskop�w do obserwacji S�o�ca s� tzw. teleskopy s�oneczne. Te specjalne teleskopy obserwuj� S�o�ce na specyficznych w�skich pasmach (najcz�ciej linia alfa wodoru na 656,3 nm, cho� stosunkowo popularna jest jeszcze linia wapnia K na 393.4 nm), przez co wida� znacznie wi�cej szczeg��w widocznej powierzchni S�o�ca (jak i zjawisk zwanych protuberancjami).
Najbardziej znanym wytw�rc� takich teleskop�w jest firma Coronado, http://www.coronadofilters.com/, kt�rych teleskopy s� r�wnie� dost�pne w Polsce.

http://img372.imageshack.us/img372/250/psttadeoyd9.jpg
(PST, kt�ry jest w�asno�ci� Tadeo-Ra)
Niestety, takie teleskopy nie s� ju� tak tanie. Najta�sze takie teleskopy to wydatek rz�du 2000 (serwisy aukcyjne) do 3000 z� (n�wka ze sklepu).
Jednak widoki przez takie teleskopy s� naprawde wspania�e!

Sprz�t dedykowany do obserwacji S�o�ca
Warto tu wspomnie�, �e istnieje pewna grupa specjalnych okular�w, filtr�w i innych akcesori�w przeznaczonych do obserwacji S�o�ca. Dla przyk�adu
- okulary do obserwacji metod� projekcji (mniejsze ryzyko przypalenia optyki): http://www.teleskop-service.de/AstroTS/Oku...htm#huigensJena
- wspomniany filtr Solar Continuum oraz inne filtry:
http://www.baader-planetarium.de/zubehoer/...protuberanz.htm
lub http://www.baader-planetarium.de/zubehoer/.../farbfilter.htm
- a nawet czapki, os�ony i inne takie akcesoria! 8)

4. CO MO�NA ZAOBSERWOWA� NA S�O�CU?

Na S�o�cu istnieje mnogo�� obiekt�w, jakie mo�na zaobserwowa� przez amatorskie przyrz�dy optyczne. Nie s� one oczywi�cie zawsze widoczne w tym samym miejscu, w tej samej ilo�ci i tak samo ukszta�towane (co zwi�zane jest ze zmienn� aktywno�ci� S�o�ca), przez co obserwacje z dnia na dzie� potrafi� pokaza� wiele ciekawych zmian.

Pami�tajmy o tym �e S�o�ce obraca si� wok� w�asnej osi (a Ziemia wok� S�o�ca) i ka�dy obiekt si� przesuwa. Nawet obserwuj�c ten sam szczeg� na powierzchni S�o�ca, mo�na dostrzec wyra�n� zmian� po�o�enia ju� po dniu.

Najbardziej rzucaj�cymi si� w oczy tworami na S�o�cu to plamy s�oneczne. S� to twory o ni�szej ni� otaczaj�ca, temperaturze (typowa plama s�oneczna ma temperatur� oko�o 4000 - 4500 K - czyli ponad 1000 stopni ni�sz� od 'normalnej' temperatury powierzchni S�o�ca), przez co wydaj� si� nam czarne.

http://img253.imageshack.us/img253/6061/slonko26032008cropansmazd1.jpg
S�o�ce z 26.03.2008 roku - autor Ansmann

Typowa du�a plama s�oneczna sk�ada si� z dw�ch cz�ci - cienia i p�cienia. Cie� to ta ciemna, czarna cz�� plamy s�onecznej, a p�cie� to obszar 'pomi�dzy' plam� a 'normaln�' cz�ci� fotosfery. Jest to doskonale widoczne przy teleskopach.

Plamy s�oneczne ewoluuj�. Pojawiaj� si� jako malutkie, twory i czasem rosn� do monstrualnych rozmiar�w, znacznie przewy�szaj�cych wymiarami Ziemi�! Z czasem mog� inne plamy do��czy� do tej plamy i powstaje grupa plam.
Najwi�ksza zarejestrowana plama s�oneczna (z 1947 roku) mia�a powierzchni� ponad 18.000 milion�w kilometr�w kwadratowych! Po osi�gni�ciu swej maksymalnej wielko�ci plamy s�oneczne znikaj�. W zale�no�ci od rozmiar�w plama s�oneczna ma '�ywotno��' rz�du kilkunastu godzin do kilkunastu tygodni.

Kszta�t plam s�onecznych tak�e mo�e ulec zmianie - od mniej lub bardziej okr�g�ego do bardzo skomplikowanych kszta�t�w. To mo�e si� sta� w ci�gu kilku dni.

To wszystko powoduje, �e plamy s�oneczne s� bardzo atrakcyjnym obiektem obserwacji!

W okolicach plam s�onecznych cz�sto obserwujemy pochodnie fotosferyczne. S� to ja�niejsze obszary S�o�ca (i te� nieco gor�tsze od fotosfery). Pochodnie szczeg�lnie dobrze wida� na kraw�dziach tarczy s�onecznej (z uwagi na to, �e wzgl�dem nas �wiecenie fotosfery jest os�abione na brzegach tarczy). Czasem obecno�� pochodni mo�e zwiastowa� pojawienie si� nowej plamy w okolicy!

Na ca�ym S�o�cu widoczna jest natomiast granulacja. S� to drobne twory na widocznej powierzchni naszego �wiecide�ka. Najlepiej oczywi�cie wygl�daj� na brzegu tarczy.

Przez teleskopy s�oneczne mo�na jeszcze dostrzec zjawiska w chromosferze, czyli warstwie s�onecznej atmosfery znajduj�cej si� nad fotosfer�. Mo�na zobaczy� wtedy np. protuberancje, na kraw�dzi tarczy s�onecznej. Te protuberancje wygl�daj� niczym p�omienie wychodz�ce ze S�o�ca. Pojawiaj� si� wok� obszar�w aktywnych (i je zwiastuj�).

http://img368.imageshack.us/img368/504/pstpawlikob4.jpg
S�o�ce przez PST - autor Pawlik. Widoczne zupe�nie inne szczeg�y ni� w 'szerokim zakresie'

Obecnie (pocz�tek roku 2007) S�o�ce jest w okolicach minimum swej aktywno�ci. Oznacza to, �e ju� ca�kiem niebawem coraz wi�cej plam (i zwi�zanych z nimi ciekawostek, jak np mocne zorze polarne) b�dzie widocznych na tym ��tym 'cosiu'. Maksimum jest przewidywane na rok 2010 lub 2011!

Opr�cz obserwacji obiekt�w na tarczy s�onecznej zdarzaj� si� zjawiska zwi�zane ze S�o�cem, jak tranzyty planet, wahad�owca i ISS albo za�mienie S�o�ca.

Tranzyt oznacza przej�cie. ;)
W roku 2004 wiele os�b obserwowa�o (w tym i autor tego przewodnika!) przej�cie planety Wenus na tle tarczy s�onecznej. Piekne zjawisko! Polecam! Najbli�szy tranzyt planety to rok 2012 (Wenus) i 2016 (Merkury). Jest wi�c czas, aby si� przygotowa�! :)

O za�mieniach nie b�de si� wypowiada� teraz. Je�li pojawi si� potrzeba to o nich napisz�!

5. PRZYDATNE LINKI

www.spaceweather.com - codziennie aktualizowana strona zwi�zana m.in. z NASA o naszym S�oneczku.

http://www.raben.com/maps/ - �wietna strona z aktywnymi obecnie regionami na S�o�cu.

http://solarscience....n_predict_l.gif - wykres aktywno�ci s�onecznej wraz z prognoz� i 'liniami' trendu.

http://sohowww.nascom.nasa.gov/ - sonda SOHO obserwuj�ca S�o�ce - z regu�y r�wnie� codziennie uaktualniana. Jest to dobre miejsce do por�wna� obserwacji.

http://www.spacedail...Sister_999.html - artyku� o najbardziej podobnej do S�o�ca gwie�dzie 'nocnego nieba'.

http://sunearth.gsfc...se/eclipse.html - za�mienia S�o�ca i Ksi�yca

http://pl.wikipedia....%C5%82o%C5%84ce - �wietny esej 'Wikipedia - S�o�ce a sprawa polska'

http://ulysses.jpl.nasa.gov/ - misja Ulysses, jedyna w swoim rodzaju!

http://astro4u.net/y...hp?topic=8162.0 - przyk�ad ku przestrodze - czego NIE WOLNO robi� w przypadku obserwacji S�o�ca!

http://astro-forum.o...showtopic=12368 - co robi� gdy wiatr zerwie folie Baadera...

http://astro4u.net/y...p?topic=10214.0 - przemy�lenia na s�siednim forum odno�nie nadchodz�cego 24 cyklu. Z prognoz wynika, �e wcale nie wiadomo, jak du�e b�dzie maksimum i jaka b�dzie aktywno�� ca�ego cyklu. Rok 2007 oraz 2008 powinny przynie�� pewne wskaz�wki co do zachowania S�o�ca w 24 cyklu.

http://astro-forum.o...showtopic=16815 - przyk�ad fotografii S�oneczka wykonanej przez PST.

http://astro4u.net/y...hp?topic=9276.0 - inny przyk�ad fotografii S�o�ca wykonanej przez PST.

http://astro-forum.o...showtopic=16786 - i jeszcze jeden przyk�ad fotografii S�o�ca

http://astro4u.net/yabbse/index.php?topic=...g52465#msg52465 - Jak zrobi� dobr� opraw� dla folii Baadera? Oto najlepszy przyk�ad, szanownego Limaxa! (z podzi�kowaniami dla Lejcyna za wy�owienie tego w�tku!)

http://www.tadeoho.o...oronado_pst.pdf - recenzja teleskopu Coronado PST autorstwa Tadepulousa.

6. DODATKOWE INFORMACJE

Pora dnia do obserwacji S�o�ca?
Najlepsz� por� do obserwacji S�o�ca s� te chwile, kiedy nasza Dzienna Gwiazda jest najwy�ej nad horyzontem.
Nisko nad horyzontem S�oneczko musi si� przedziera� przez grube warstwy atmosfery, zatem wiele szczeg��w na jego powierzchni zwyczajnie jest niewidocznych.

Z drugiej strony gor�ce dni (a czasem i w ka�dy zwyk�y dzie�!) atmosfera mo�e si� pod wp�ywem temperatury bardzo rozedrga�, przez co obserwacje mog� by� utrudnione, albo i nawet niemo�liwe.
Zatem s�dz�, �e najlepsze obserwacje mo�na przeprowadzi� przed po�udniem, gdy jeszcze za bardzo atmosfera nie drga i jest szansa na zastosowanie wi�kszego powi�kszenia.
Oczywi�cie, zawsze mo�e si� zdarzy�, �e lepsze warunki obserwacyjne b�d� po po�udniu albo i nawet wieczorem!

Powi�kszenia?
Tu proponowa�bym eksperymentowa�. Z do�wiadczenia wiem, �e ma�e powi�kszenia (takie, �e ca�e S�oneczko mie�ci si� w polu widzenia) jest przydatne do zaznaczania/umiejscowienia obszar�w aktywnych na S�o�cu.
(Tak na marginesie zach�cam do prowadzenia notatek z obserwacji!)

Wi�ksze powi�kszenia proponuje stosowa� w zale�no�ci od warunk�w pogodowych - im stabilniejsza atmosfera, tym wi�ksze powi�kszenie mo�na uzyska�. Wi�ksze powi�kszenia (ponad 100 razy) warto stosowa� do studiowania 'z bliska' obszar�w aktywnych - obserwowa� kszta�t plam, p�cieni czy pochodni dooko�a plam.
Pami�tajmy jednak, �e w niekt�re gor�ce dni atmosfera mo�e by� bardzo rozedrgana, co obni�a mo�liwo�ci obserwacyjne.

Typy okular�w?
Hmm, tu zn�w pozwol� sobie zauwa�y�, �e S�o�ce jest mniej wymagaj�cym obiektem od DS wzgl�dem sprz�tu i w zasadzie ka�dy (pomin�wszy allegrowe plastiki!) da jaki� ciekawy obraz. Oczywi�cie, im wy�sza jako�� okular�w (zach�cam do czytania test�w okular�w, w szczeg�lno�ci mistrza Hansa!), tym lepiej!

Inne zjawiska zwi�zane ze S�o�cem?

1.Zielony promie�
Podczas wschodu lub zachodu S�o�ca mo�na zaobserwowa� zielony promie� - by�o o tym np tutaj: http://astro4u.net/y...hp?topic=7834.0. Jeszcze nie widzia�em, ale kiedy� mi si� uda!!

2.Halo i inne zjawiska atmosferyczne
Ze S�o�cem (a czasem i Ksi�ycem a w wyj�tkowych sytuacjach nawet i Wenus!) s� te� do�� cz�sto zwi�zane zjawiska atmosferyczne, zwane halo. Inny rodzaj zjawisk, powszechnie znany, zowie si� t�cza ;).
Zainteresowanym polecam ten link - http://www.atoptics.co.uk/
Na tym forum znajduje si� specjalny dzia� dla zjawisk atmosferycznych, kt�ry polecam!
http://astro-forum.o...hp?showforum=37

3.Inne
S�o�ce + atmosfera lubi� czasem dokonywa� wiele psikus�w z samym kszta�tem naszej Dziennej Gwiazdy, szczeg�lnie podczas wschod�w i zachod�w S�o�ca. Przyk�adem niech b�dzie ten link:
http://www.pbase.com.../image/34212946

Tak wi�c - jak wida� - sporo zjawisk mo�na zaobserwowa� na i wok� S�o�ca! :)

7. AKTYWNO�� S�ONECZNA I TYPY PLAM S�ONECZNYCH

1.Liczba Wolfa.
Nasza Dzienna Gwiazda wykazuje si� zmienna aktywno�ci�, co mo�na bada� mi�dzy innymi na podstawie ilo�ci plam s�onecznych. S�u�y do tego tzw liczba Wolfa, za pomoc� kt�rej ju� od wielu wielu lat (liczba ta powsta�a w 1849 roku a z zapisk�w mo�na jeszcze obliczy� j� ��cznie z ostatnich 400 lat!) bada si� i por�wnuje 'wyskoki' i momenty 'u�pienia' na S�o�cu. (Inne nazwy tej liczby to mi�dzynarodowa liczba plam s�onecznych oraz liczba Zurich.)

Sam wz�r jest bardzo prosty i �atwy do obliczenia na podstawie w�asnych obserwacji:

R = k(10g + s)

gdzie
R - liczba Wolfa, czyli w�a�nie ta liczba okre�laj�ca aktywno�� S�o�ca,
k - tzw wsp�czynnik obserwacyjny, pozwalaj�cy na por�wnanie wynik�w i obraz�w uzyskanych przez r�ne teleskopy i r�ne warunki obserwacyjne. Je�li dany delikwent obserwuje sam S�oneczko, to k = 1 i po k�opocie. (Oczywi�cie wynik wtedy b�dzie nieco inny od 'oficjalnego'),
g - liczba grup plam s�onecznych, rozumianych jako pojedy�cza, samotna plamka oraz grupa plam,
s - liczba wszystkich plam.

Dla przyk�adu, je�li na S�o�cu mamy tylko dwie oddalone od siebie maciupcie plamy s�oneczne (cz�sty widok ostatnimi czasy), to R = 22 (przy k=1). Je�li za� te dwie plamy s� obok siebie, w jednej grupie, to R = 12 (dla k=1).

W okresach minimum s�onecznego Liczba Wolfa oscyluje niedaleko zera. W okresach najwy�szych maksim�w Liczba Wolfa przekracza 350, albo i nawet 400!
( W przypadku moich w�asnych obserwacji z ostatniego maksimum, R maksymalnie wynosi�o oko�o 130 - 150 (a u�ywa�em juniniewersa�a namber fajf). )

Wykres aktywno�ci s�onecznej na przestrzeni ostatnich 400 lat. (je�li kto� zechce to napisz� komentarz do tego wykresu)
http://img293.imageshack.us/img293/4482/600pxsunspotnumbersqb4.png

(�r�d�o - http://www.globalwarmingart.com/wiki/Image...pot_Numbers_png)

2. Typy plam s�onecznych.
Plamy s�oneczne s� klasyfikowane ze wzgl�du na sw� wielko��, rozmiar i dystrybucj� plam w grupie. Jest to tr�jliterowa (Zpc) klasyfikacja.

I tak, zaczynaj�c od pierwszej litery, Z, zwanej zmodyfikowan� klas� Zurich okre�lamy, w literkach od A do H, co nast�puje:

A - Pojedyncza ma�a plamka.

B - Bardzo ma�a grupka ma�ych plamek.

C - Dwie lub wi�cej ma�ych plamek, z kt�rych conajmniej jedna posiada widoczny p�cie�.

D - Przeci�tnej wielko�ci grupa plam, w kt�rej kilka mo�e mie� zauwa�alne p�cienie.

E - Przeci�tnej wielko�ci lub nawet du�a grupa, kt�ra na dodatek jest ca�kiem z�o�onym systemem plam s�onecznych. Kilka z tych plam posiada zauwa�alne i du�e p�cienie.

F - Du�e lub bardzo du�e i na dodatek bardzo z�o�one skupisko plam s�onecznych. Takie regiony s� zdolne do bardzo silnych b�ysk�w, nawet klasy X (z uwagi na niesamowicie pokr�cone pole magnetyczne).

H - Pojedyncza du�a lub bardzo du�a plama s�oneczna, zdolna w�cieka� si� energetycznie nawet w klasie X. Do�� cz�sto (w okresach maksimum) takie plamy to faza ko�cowa stadium �ycia grup plam s�onecznych.

p - czyli p�cie� najwi�kszej plamy w grupie, to nast�pna literka. I tak mamy:

x - Brak p�cienia.

r - Szcz�tkowy p�cien.

s - Ma�y, symetryczny p�cie�.

a - Ma�y, asymetryczny p�cie�.

h - Du�y, symetryczny p�cie�.

k - Du�y, asymetryczny p�cie�.

c - Ostatnia literka to relatywna dystrybucja plam lub ich umiejscowienie wzgl�dem siebie.

x - Pojedyncza plama.

o - Otwarta grupa, poszczeg�lne plamy s� ca�kiem oddalone od siebie.

i - 'Stadium przej�ciowe', czyli ni to blisko ni to daleko.

c - Grupa skondensowana.

Graficzne zobrazowanie tego, co napisane powy�ej mo�na znale�� o tutaj:
http://magnetograph.msfc.nasa.gov/outreach...potclass_t.html
(z podzi�kowaniami dla Bartoliniego, kt�ry przys�a� mi ten link!)

Zatem dla przyk�adu, grupa zdefiniowana jako DKO by�aby ca�kiem przeci�tnej wielko�ci, z kt�rych g�owna plama posiada�aby du�y asymetryczny p�cie� - a wok� niej by�oby kilka plam w do�� znacznej odleg�o�ci.

Obecnie, oczywi�cie spotykamy najcz�ciej plamy rodzaju AXX, a jak si� zdarzy CSO to osi�gamy stan zbli�ony do tego, jaki uzyskuje si� po za�yciu substancji zakazanych. ;)

(zach�cam do wysy�anie mi dalszych propozycji rozbudowy tego opisu!)
Ten post by� edytowany przez kanarkusmaximus dnia: 26 August 2008 - 01:05

Przyda si� jako uzupe�nienie:

Bezpieczna (moim zdaniem) oprawa folii badera:

oprawa.pdf (169.87K)
Ilo�� pobra�: 554

Pozdrawiam.

Do obserwacji S�o�ca mo�na r�wnie� u�y� Klina Herschela. Montuje si� go w wyci�gu teleskopu tak samo jak z��czk� k�tow�. Klin odbija 95% �wiat�a s�onecznego, ale pozosta�e 5% to jeszcze zbyt du�o. Dlatego z klinem Herschela trzeba stosowa� jednocze�nie 2 filtry - szary ND3,0 i filtr polaryzacyjny, kt�re wkr�camy w okular. Podczas obserwacji S�o�ca nale�y pami�ta� o zas�oni�ciu szukacza dekielkiem lub np. filtrem z folii Baadera. Za��czone miniaturki

Dzi�ki za przydatne informacje :). Teraz nareszcie wiem, jak zrobi� opraw� do folii Baadera i cieszyc sie S�oneczkiem :D:D

Instrukcja zosta�a zaktualizowana. Brakuj�ce obrazki zosta�y wstawione. Brakuje jednego obrazka. Czy ma kto� mo�e? Prosz� mi przes�a� na maila - slij_tutaj(tu_wstaw_ma�peczk�)epf.pl .

Zach�cam do dalszego poprawiania tej instrukcji - prosz� o sugestie na PW.

OSTRZE�ENIE B)

Pot�ga S�o�ca, filmik kt�ry podlinkuj� jest zarazem ostrze�eniem przed obserwacjami S�o�ca przez jakiekolwiek instrumenty optyczne bez odpowiednich zabezpiecze� - http://www.joemonste...e_stali_sloncem
Temperatura topnienia stali = od 1600 do 2000 stopni Celsjusza w zale�no�ci od sk�adu.

pozdrawiam
Ori

Podobne

Template provided by Designs by Darren Opracowanie Marketing w Internecie dla Odszkodowanie za dziurę w drodze