Pomiary zwierciad�a o �rednicy 500 mm

Home

Odszkodowanie za dziurę w drodze

Na Forum "Astro4u" umie�ci�em opis badania - w Pracowni Instrumentalnej PTMA w Warszawie - zwierciad�a 500 mm. Tu zamieszczam wersj� nieco skr�con�, bez niekt�rych szczeg�owych wynik�w.

Ostatnio, na pro�b� cz�onka naszego Towarzystwa, kol. Arkadiusza Kubczaka, przeprowadzone zosta�y w naszym Oddziale PTMA w Warszawie pomiary zwierciad�a o �rednicy 500 mm (po raz pierwszy tej �rednicy). Zbudowane zosta�o do tego celu odpowiednio solidne stanowisko pomiarowe, na kt�rym zwierciad�o jest zawieszane na stalowej ta�mie, co gwarantuje optymalne jego podparcie, tak by w pionowej pozycji nie ulega�o odkszta�ceniom.

„Gwiazdka” no�a Foucault’a w czasie pomiar�w mia�a �rednic� 0.10 mm, a ekran pomiarowy podzielony zosta� na 9 stref, w tym centralna ko�owa. Promie� krzywizny zwierciad�a przy jego wierzcho�ku, wynosi� 4630 mm (ogniskowa = 2315 mm).

Zwierciad�o 500 mm na nowym stanowisku wywo�a�o spore zainteresowanie...

Aby uzyska� mo�liwie miarodajny wynik pomiar�w, trzeba by�o najpierw przeprowadzi� szereg pr�b, gdy� praktyka pokaza�a, �e przy tej �rednicy i stosunkowo kr�tkiej wzgl�dnej ogniskowej, bardzo wa�na jest prawid�owo�� techniki pomiar�w i staranno�� ich wykonywania. Pomiary zwierciad�a, wykonywane przez trzech naszych cz�onk�w, dawa�y pocz�tkowo r�ne wyniki – od znacznie gorszych od 1/3 lambda do lepszych od 1/10 lambda (wg kryterium Rayleigha b��d falowy nie mo�e przekroczy� 1/4 lambda).

L. Newelski podczas pomiar�w zwierciad�a. Zdj�cie �rodkowe - n� Foucaulta o dok�adno�ci odczyt�w 0.01mm.

Ostatecznie wykorzystano pomiary wykonane przez najbardziej do�wiadczonego w naszej Sekcji Instrumentalnej – Lucjana Newelskiego. Wykonanych zosta�o po pi�� ca�o�ciowych pomiar�w strefowych w dw�ch pozycjach zwierciad�a. Okaza�o si�wtedy, �e druga seria pomiar�w po obr�ceniu zwierciad�a o 90 stopni, daje wynik wyra�nie gorszy. Wskazuje to na pewn� asymetri� kszta�tu, typu astygmatycznego.
Z ka�dej serii pi�ciu ca�o�ciowych pomiar�w, dwie najgorsze zosta�y odrzucone, a z pozosta�ych trzech wzi�ta zosta�a �rednia arytmetyczna odczyt�w z ka�dej strefy. Ostateczny wynik obydwu serii pomiar�w zosta� przeanalizowany przy u�yciu znanego komputerowego programu „Figure XP”.

I tak, pierwsze �rednie da�y maksymaln� odchy�k� falow� 1/10.51 lambda i wzgl�dn� poprzeczn� 1.38, drugie �rednie (po obr�ceniu zwierciad�a o 90�), tylko 1/4.69 lambda i 4.47.
Podchodz�c do sprawy rygorystycznie, nale�a�oby za wi��cy uzna� wynik gorszy. Je�li jednak podej�� do rzeczy od strony statystycznej, pod k�tem dystrybucji �wiat�a w maksimum interferencyjnym, mo�na odchy�ki falowe u�redni�. W�wczas �rednia odchy�ka kwadratyczna z ko�cowych dw�ch, wyniesie 1/6.7 lambda.
W tej sytuacji, kszta�t zwierciad�a uznany zosta� jako na tyle poprawny, �e kwalifikuje si� ono do aluminizacji.

Powy�ej: fotogram pokazuj�cy kszta�t badanego zwierciad�a 500/2315 zza no�a Foucault’a, ze �rodka krzywizny strefy 0.7 D/2.

Tekst i zdj�cia: Lucjan Newelski i Roman Fangor

Podobne

Template provided by Designs by Darren Opracowanie Marketing w Internecie dla Odszkodowanie za dziurę w drodze